به گزارش ” صبح رابر“کتاب، دروازه ای به سوی جهان گسترده ی دانش و معرفت است . در واقع کتاب  را می توان یکی از بهترین ابزارهای کمال بشری در طول تاریخ خواند.

کسی که با این دنیای زیبا و زندگی بخش ارتباط ندارد، بی شک از مهم ترین دستاورد انسانی و نیز از بیشترین معارف الهی و بشری محروم است.

به این ترتیب است که برای یک ملت، خسارت بزرگی است که افراد آن با کتاب سروکار نداشته باشند و برای یک فرد، توفیق عظمیم است که با کتاب مأنوس و همواره در حال بهره گیری از آن باشد چرا که به راستی مطالعه و کتاب خواندیعنی آموختن چیزهای تازه و درک کردن روش و سلوک زندگی درست اما با این حال  سرانه مطالعه درا یران بسیار پایین تر از کشورهای توسعه یافته است.

سرانه مطالعه یعنی این که هر نفر به طور میانگین در روز چقدر کتاب می‌خواند. برای به دست آوردن این عدد، زمان کتاب خواندن همه افراد یک جامعه را با هم جمع می‌کنند و به تعداد تقسیم می‌کنند. همه کشورهای دنیا، هر سال یارانه مطالعه‌شان را حساب می‌کنند و از روی این عدد می‌فهمند که وضعیت کتاب و کتاب خوانی در کشورشان چطور بوده است.

در روزگاری که سرانه‌ی مطالعه در یک جامعه، یکی از اساسی‌ترین شاخصه‌های توسعه‌یافتگی به شمار می‌آید، به گواه بازار راکد نشر و تیراژهای حداقلی، سرانه‌ی مطالعه در کشور برخلاف برخی آمارهای خوش بینانه رو به کاهش است.

هر چند که همه می‌دانند سرانه مطالعه در ایران پایین است اما هر سال، تعداد زیادی آمار غیر رسمی ‌و غیر دقیق منتشر می‌شود که همه را گیج کرده است به عنوان مثال  ،  علی اکبر اشعری، رئیس کتابخانه سازمان اسناد ملی در سال ۸۷ اعلام ‌کرده که سرانه مطالعه هر ایرانی در شبانه روز فقط  ۲ دقیقه است. البته در این محاسبه کتاب‌های درسی در نظر گرفته نشده‌اند.

اشعری در آن روزها گفته اگر زمان درس خواندن را هم به این رقم اضافه شود ، سرانه مطالعه هر ایرانی ۶ دقیقه می‌شود.
وحشتناکی این رقم وقتی بهتر مشخص می‌شود که  مشخص شود سرانه مطالعه آمریکایی‌ها ۲۰ دقیقه، انگلیسی‌ها ۵۵ دقیقه و ژاپنی‌ها ۹۰ دقیقه است.

سال ۸۱ هم مرکز پژوهش‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ۲۸ استان را بررسی کرده و اعلام کردند سرانه مطالعه ایرانی‌ها ۷ دقیقه در روز است. در بین این همه آمارهای ضد و نقیض، سازمان ملی جوانان هم آمار جداگانه‌ای منتشر کرد.

اسحاقی معاون مطالعات و تحقیقات سازمان ملی جوانان اعلام کرد: ۷۶ درصد از جوانان، روزانه کمتر از ۳۰ دقیقه مطالعه می‌کنند.

سازمان برای به دست آوردن این آمار، یک پژوهش بین ۱۲۰ نفر اهل قلم انجام داده است. کارشناسان سازمان، می‌گویند ۴۶ درصد از جوانان هر روز بین ۴ تا ۳۰ دقیقه مطالعه می‌کنند، ۳۰ درصد آنها کمتر از ۴ دقیقه در روز مطالعه می‌کنند، ۱۳ درصد تا یک ساعت مطالعه می‌کنند، ۷ درصد یک تا ۲ ساعت و فقط ۴ درصد باقیمانده هستند که بیشتر از ۲ ساعت در روز کتاب می‌خوانند.

ارائه آمار متناقض ادامه پیدا کردند تا اینکه منصور واعظی دبیر شورای فرهنگ عمومی در سال ۸۸ سرانه مطالعه در ایران را ۱۸ دقیقه اعلام کرد و در آخرین اظهار نظر خود سرانه مطالعه در ایران را ۷۹ دقیقه در روز اعلام کرد.

فارغ از تناقض های آماری بسیاری از کارشناسان فرهنگی اما دلیل پایین آمدن سرانه مطالعه و انتشار کتاب در کشور را همه گیر شدن اینترنت و ماهواره می دانند اما واقعیت این است که هر چند در عصری که ما در آن زندگی می‌کنیم و معروف افتاده به عصر ارتباطات، به طور طبیعی بسیاری از هنجار‌ها و رفتار‌ها را تغییر پیدا کرده و حتی تردیدی نیست که مشخصه‌های این زمانه تاثیرات فراوانی بر زبان نیزگذاشته است و  با این حساب طبیعی است که در زمینه مطالعه هم تاثیرگذار باشد! اما این ها دلیل کافی برای پایین بودن سرانه مطالعه در کشور نیست.

چرا که با این همه نمی‌توان پذیرفت که تیراژ کتاب در کشوری ۸۰ میلیونی _که گفته می‌شود تنها چند میلیون آن به لطف نهضت سوادآموزی سواد خواندن و نوشتن ندارند_ به ۳۰۰ شماره تنزل کرده باشد و برخی از مطبوعات به خصوص در شهرستان‌ها شمارگانشان به چند صد نسخه برسد!

بنابراین این مساله را  نمی‌توان صرفا ناشی از تاثیر اینترنت یا رسانه‌های شنیداری و دیداری؛ ماهواره‌ای و غیرماهواره‌ای دانست.

بنابراین اینکه قرار باشد تمام مشکلات فرهنگی کشور را به گردن مسائلی مانند ماهواره‌ها و رسانه‌های ارتباط جمعی دیگر انداخته شود ، معنای دقیق فرافکنی است.

در کشورهای توسعه یافته نیز ماهواره و اینترنت وجود دارد اما سرانه مطالعه در ان کشورها بسیار بیشتر از ایران است و شاید باید در سال جدید درباره فرهنگ سازی برای مطالعه تجدید نظر شود.

منبع:شفاف