به کزارش “صبح رابر”؛ دهم ماه مبارک رمضان مصادف با سالروز رحلت همسر بزرگوار رسول گرامى اسلام(ص) حضرت خدیجه کبرى(س) است. اولین بانویى که به دعوت پیامبر اسلام(ص) پاسخ گفت و از همان اولین روزهاى قبول این دعوت، تا آخرین لحظات عمر خویش، خالصانه و عاشقانه و با تمام هستى و دارایى خویش پیامبر خدا را چه در زندگى شخصى و چه در عرصه انجام رسالت، یارى نمود.

با استناد به منابع تاریخى، حضرت خدیجه در خانواده‏اى موحد و مؤمن به آیین ابراهیم حنیف(ع) و در مکه متولد شد. قرآن او و دیگر همسران پیامبر اکرم(ص) را «ام ‏المؤمنین» لقب داده است. (احزاب: ۶) در نقل‏ هاى دیگر نیز با توصیفاتى مهم و زیبا از ایشان یادشده است که همگى حکایت از مقام والا و شخصیت رفیع این بانوى گرامى اسلام دارند که در ادامه به بیان برخى از این ویژگى ‏ها مى ‏پردازیم:

۱. بهترین زنان بودن: «بهترین زنان جهانیان عبارت‏اند از: مریم دختر عمران، آسیه دختر مزاحم، خدیجه دختر خویلد و فاطمه دختر محمد.» ^۲«بهترین زنان، خدیجه و مریم بنت عمران هستند.» ^۱

۲. برگزیده بودن: «آیا نمى‏دانى که خداوند آدم، نوح، آل ابراهیم، آل‏عمران، على، حسن، حسین، حمزه، جعفر، فاطمه و خدیجه را بر جهانیان برگزید.» ^۳

۳. مورد توجه خداوند قرار داشتن: روزى جبرئیل به حضور پیامبر(ص) آمد و جویاى خدیجه(س) شد. پیامبر(ص) او را نیافت. جبرئیل گفت: «وقتى که او آمد، به او خبر بده که پروردگارش به او سلام مى‏رساند.» ^۴

۴. محبوب و یار پیامبر(ص) بودن: حضرت خدیجه(س) به‏لحاظ موقعیت اجتماعى و خانوادگى که در میان قریش داشتند، از توانایى مالى بسیارى برخوردار بودند و در زمینه تجارت نیز از بزرگان آن دوران محسوب مى‏گردیدند. آن حضرت بعد از ایمان آوردن به دعوت حضرت رسول، تمام ثروت عظیم خود را در خدمت اسلام و حمایت از رسالت حضرت پیامبر فدا نمودند که این حمایت‏هاى مالى در آن برهه‏ى حساس توانست تأثیر بسیار زیادى در استحکام این حرکت عظیم داشته باشد.

نقش این حمایت‏ها در دوران سخت محاصره و تحریم اقتصادى شعب ابى طالب بیشتر نمایان شد. آن زمان که دشمنان پیامبر اسلام(ص) پس از ناامیدى در خاموش نمودن دعوت اسلام، سعى کردند مسلمانان را در محاصره و تحریم اقتصادى، سیاسى و فرهنگى قرار دهند تا آنان پس از تحمل سختى‏ها و مرارت‏هاى مختلف، از ایمان سر باز زنند.

طبق نقل ‏هاى تاریخى، مشرکین پیامبر اکرم(ص) و وابستگان و اطرافیان و پیروان حضرتش را در شعب ابى طالب تحت محاصره همه‏جانبه‏اى قراردادند. محاصره‏اى که تا سه سال ادامه داشت. در این شرایط، حضرت خدیجه(س) با تمام توان خود به حمایت از پیامبر اکرم(ص) پرداخت و در این‏راه تمامى اموال خویش را در راه حمایت از اسلام و مسلمین ایثار نمود.

به تعبیر رهبر معظم انقلاب، حضرت خدیجه(س) در ایام سخت شعب ابى طالب، «وقتى که نهایت شدت روحى براى پیامبر بود، جناب ابى طالب که پشتیبان پیامبر و امید او محسوب مى‏شد و خدیجه کبرى که او هم بزرگ‏ترین کمک روحى براى پیامبر به شمار مى‏رفت…» پیامبر گرامى اسلام در رابطه با این وجهه از شخصیت ایشان مى‏فرمایند: «او هنگامى که شما مرا تکذیب مى‏کردید، تصدیق کرد و هنگامى که کافر بودید، او به من ایمان آورد و براى من فرزندانى آورد.» ^۵

۵. اولین مؤمنان بودن: حضرت خدیجه(س) به همراه حضرت على(ع)، اولین افرادى بودند که دعوت آن حضرت را لبیک گفتند و ایمان آوردند. ایمان آوردن حضرت خدیجه از این‏جهت در آن برهه تاریخى حائز اهمیت است که آن حضرت از جایگاه مهمى در میان اهالى مکه برخوردار بودند و ایمان ایشان در اثبات حقانیت ایشان و شنیدن آن دعوت، نقش بسیار مهمى داشت و بهترین حمایت محسوب مى‏گردید.

در روایات منقول به این موضوع تصریح شده است. به‏ عنوان نمونه نقل است که زمانى که پیامبر(ص) در بستر رحلت قرار گرفت، حضرت زهرا(س) پریشان و گریان بر بالین ایشان بود. حضرت خطاب به ایشان فرمود: «دل خوش دار که همانا على نخستین شخص از این امت است که به ذات پاک خدا و رسولش ایمان آورد. او و خدیجه، مادر تو، اولین افرادى هستند که به اسلام پیوستند.» ^۶

۶. صدیقه بودن: به هنگام معرفى آن بانو به جبرائیل امین، از ایشان با تعبیر «هذِهِ صِدِّیقَه اُمَّتِى» (این صدیقه امت من است) یادشده است. ^۷امام صادق(ع) مى‏فرماید: «مقصود از صدیقه، «معصومه» است.» ^۸

۷. مادر مهربان و دلسوز سیده‏ى زنان عالم، حضرت زهرا(س): نقش مهم حضرت خدیجه(س) که به‏حق مى‏تواند الگویى کامل براى زنان مسلمان دوران ما باشد، نقش مادرى آن بانوى گرامى است. ایشان به‏عنوان مادر دخت پیامبر گرامى اسلام، حضرت فاطمه زهرا(س)، بهترین ثمره خلقت را در دامن پرمهر خود تربیت کردند. دخترى که هم براى پدر خود بعد از فوت خدیجه کبرى همیارى مهربان بود؛ چنان‏که پیامبر خود به او لقب «ام‏ابیها» را اعطا نمود و هم براى على ابن‏ابیطالب همسرى مهربان و مدافعى قهرمان و مادرى دلسوز و معلمى کامل براى فرزندان خود بود. مادرى که شجره طیبه امامت از خانه او رشد نمود و شکوفا شد. به‏حق مى‏توان گفت که اگر حضرت خدیجه کبرى و تربیت پیامبرگونه او نبود، بانویى همچون زهراى مرضیه تربیت نمى‏یافت که راه پدر گرامى خود را ادامه دهد و دین را به تکامل معنوى و ارتقاى حقیقى خود برساند.

مقام معظم رهبرى در توصیف این نقش حضرت و تأثیر آن در شخصیت حضرت زهرا(س) مى‏فرمایند: «دخترى که در کوره گداخته مبارزات سخت پیغمبر(ص) در مکه متولد شد و در شعب ابیطالب یار و غمگسار پدر بود. دخترى حدوداً هفت‏هشت‏ساله یا دوسه‏ساله (بنا بر اختلاف روایات، کمتر و بیشتر) در شرایطى که خدیجه و ابوطالب از دنیا رفتند، آن شرایط دشوار را تحمل کرد. پیغمبر تنهاست،بى‏غمگسار است، همه به او پناه مى‏آورند، ولى کیست که غبار غم را از چهره خودِ او بزداید؟ یک‏وقت خدیجه بود که حالا نیست. ابوطالب بود که حالا نیست. در چنین شرایط دشوارى، در عین آن گرسنگى‏ها و تشنگى‏ها و سرما و گرماى دوران سه‏ساله شعب ابى طالب که از دوران سخت زندگى پیغمبر است و آن حضرت در دره‏اى با همه مسلمانان معدود، در حال تبعید اجبارى زندگى مى‏کردند، این دختر مثل یک فرشته نجات براى پیغمبر، مثل مادرى براى پدر خود، مثل پرستار بزرگى براى آن انسان بزرگ، مشکلات را تحمل کرد. غمگسار پیغمبر(ص) شد، بارها را بر دوش گرفت.»^۹

آن بانوى بزرگوار تأثیر بسیار زیادى در زندگى حضرت رسول(ص) و نیز حوادث تاریخى اسلام به‏ویژه در سال‏هاى آغازین سخت و دشوار شروع رسالت داشت. به‏همین‏دلیل نقش و جایگاه والا و مؤثرى در اسلام دارند به‏ویژه این‏که مادر گرامى حضرت فاطمه زهرا(س) و از زنان برگزیده خداوند محسوب مى‏شوند.

حضرت خدیجه کبرى(س) از بزرگ‏ترین و عالى مقام‏ترین بانوان اسلام محسوب مى‏گردند و از مقام و منزلت و جایگاه رفیعى در نزد پیامبر و اهل‏بیت عصمت و طهارت(ع) برخوردار هستند.

آن بانوى گرامى در سخت‏ترین و مهم‏ترین دوران حیات و آغازین روزهاى شروع رسالت و بعثت پیامبر، بیشترین یارى و کمک را به‏لحاظ مادى و معنوى به آن حضرت رسانده و نقش مهمى در شکوفایى و به انجام رسیدن این رسالت عظیم بر عهده داشتند.

به بیان مقام معظم رهبرى اگر این حمایت‏ها در آن دوران سخت نبود، این دعوت با سختى‏هاى بسیارى مواجه مى‏شد و دچار ضعف مى‏گردید: «خدیجه کبرى(س) در آغاز اسلام ایمان آورد. بزرگ‏ترین حرکت را به‏عنوان یک بانوى کامله و عاقله و بزرگوار انجام داد. اول مؤمنه به اسلام او بود. بعد هم همه ثروت خود را در راه دعوت اسلام و ترویج اسلام خرج کرد و تأثیر این کار را کسانى مى‏دانند که در مبارزات و دوران اختناق نقش کمک‏هاى مالى را به مبارزین تجربه کردند که اگر کمک‏هاى خدیجه(س) نبود، شاید در حرکت اسلام و پیشرفت اسلام یک اختلال و وقفه عمده‏اى به‏وجود مى‏آمد. بعد هم با رسول خدا و همه مسلمین به شعب ابى طالب تبعید شدند و چند سال، دو سه سال، زندگى دشوار و طاقت‏فرسا را در آن‏جا تحمل کرد و در همان شعب ابى طالب هم دعوت حق را لبیک گفت و در حال تبعید از دنیا رفت.» ^۱۰با نگاهى به زندگى نامه آن بانوى گرامى و سخنان پیامبر و ائمه اطهار(ع) در مورد ایشان، مى‏ توان براى بانوان گرامى این دوران بهترین الگو و سرمشق را در مقابل الگوهاى انحرافى غربى معرفى نمود.

انتهای پیام /

منابع

1. (صحیح ‏البخارى، ج‏۴، ص‏۱۶۴)
2. (الاستیعاب فى معرفه‏الاصحاب، ج‏۲، ص‏۷۲۰)
3. (بحارالانوار، ج‏۳۷، ص‏۶۳)
4. (بحارالانوار، ج‏۱۶، ص‏۸)
5. (بحارالانوار، ج‏۱۶، ص‏۸)
6. (بحارالانوار، ج‏۲۲، ص‏۵۰۲)
7. (البدایه ‏والنهایه، ج‏۲، ص‏۶۲)
8. (اصول کافى، ج‏۱، ص‏۴۵۷)
9. (بیانات در دیدار جمعى از زنان، ۲۵ آذر ۱۳۷۱)
10. (رهبر معظم انقلاب، ۲ خرداد ۱۳۶۵)