به گزارش ” صبح رابر” اسلام به عنوان دینی جامع که جنبه های متنوع زندگی اجتماعی بشر را در نظر دارد ، با نگاهی دقیق ، عوامل پیدایش سلامت روان انسان را مورد توجه قرار داده است . خداوند ضمن اینکه کرامت و شرافت انسان را یادآور می شود ، او را از هرچه موجب ناهنجاری و تزلزل پایه های اخلاقی در جامعه می شود ، برحذر می دارد . رهبران دینی راه پاکی و رستگاری را به مردم نشان می دهند تا جامعه در فضایی سالم ، مسیر ترقی و تعالی را بپیماید . در این رابطه ، امام سجاد (ع ) مردم را به خودسازی دعوت می کند و در رساله حقوق خود برای اعضای بدن ، وظایفی را مطرح می نماید.
یکی دیگر از نعمتهای الهی که انسان موظف است حق آن را رعایت کند ، چشم و قوه باصره است . از نگاه امام سجاد (ع) ، چشم نقشی بسیار حساس در سعادت یا انحراف انسان دارد . به همین لحاظ یکی از وظایف اساسی انسانها در معاشرت و تعامل با دیگران ، مراقبت از رفتار خود حتی در زمینه نگاه کردن است . ایشان می فرماید :
” حق چشمت بر تو آن است که آن را برگردانی از چیزی که خداوند تو را از دیدن آن منع کرده است و بی جهت به هر طرف و هر چیز نظر نکنی . مگر در جایی که موجب پند و عبرت باشد یا سبب بصیرت و بیداری شود ، یا آن نگاه ، بر علم تو بیفزاید . زیرا چشم دروازه پند و عبرت است . ”

نگاه کردن ، آسان ترین راه ارتباط و معاشرت با دیگران است . به تعبیر کاشفی ، نویسنده معاصر ، « تیزرو ترین پیکی که شیطان در وجود انسان دارد ، چشم است . زیرا حواس دیگر در جایگاه خود قرار دارند و تا چیزی به آنها نرسد ، آن را طلب نمی کنند . ولی چشم می تواند از دور و نزدیک ، بدی و پشیمانی را صید کند . »
روانشناسان معتقدند سعادت بشر وقتی تامین می شود که او در بهره برداری از تمایلات خود ، دچار افراط و تفریط نشود و دربرابر غرائز طبیعی سر تسلیم فرود نیاورد . بنابراین برای اینکه این خوهشهای نفسانی از طریق شایسته و معقول ارضاء گردد و در پرتو آن ، سجایای اخلاقی رشد کند ، باید هر کاری با میزان عقل و خرد سنجیده شود . چرا که نیروی خرد ، دربرابر خواسته های تند نفسانی ، چون سدی نیرومند عمل می کند و از طغیان و سرکشی هواهای زودگذر باز می دارد . دراین صورت ، فرد راه خطا و درست را تشخیص می دهد . در نگاه کردن نیز این اصل حاکم است . وقتی انسان مغلوب گرایشات نفسانی خود شود ، نگریستن از حد اعتدال بیرون می رود و زمینه انحراف فراهم می گردد .

البته نوع نگاه ها متفاوت است . گاهی با دیدن یک چهره یا یک تابلو یا منظره زیبا ، لذت و انبساطی خاص به انسان دست می دهد . بدیهی است دیدن زیبائیها و مناظر طبیعت ، آسمان ، ستارگان ، کوهها و سایر پدیده های شگرف هستی ، اگر با نگاه عبرت انگیز همراه باشد ، نشاط آور است و درهای حکمت و معرفت را به روی انسان می گشاید . چراکه انسان با دیدن این پدیده های حیرت انگیز ، به ابداع و قدرت بی نظیر آفریننده انها پی می برد . در همین راستا ، در روایات دینی ، نگاه کردن و تفکر در مظاهر شکوهمند خلقت و درک زیبائیهای هستی عبادت محسوب می شود.
اما برخی از نگاه ها چون نگاه نادرست و شهوت آلود به جنس مخالف به منظور لذت بردن از آن ، مانند تیری زهرآگین و مفسده انگیز است و سلامت روانی انسان را به خطر می اندازد . بطور طبیعی انسان در جریان زندگی و رفت و آمد ، به اطراف خود نگاه می کند . ولی گاه او صحنه گناه آلودی را در خیابان ، پارک ، یا ماهواره و اینترنت مشاهده می کند و بر دیدن آن اصرار می ورزد . این نوع نگریستن ، بویژه برای جوانان مخرب و تحریک کننده است و منشاء بسیاری از بزهکاریها و مفاسد فردی و اجتماعی است . از همین رو ، همه ادیان الهی به اصل کنترل نگاه ، توجه دارند . در این رابطه ، امام صادق (ع) انسانها را از نگاه های ناشایست منع می کند و می فرماید : « نگاه اول برای توست / نگاه دوم به زیان توست نه به نفع تو / و در نگاه سوم هلاکت است . »

در اجتماعی که نگاه های ناسالم رواج دارد ، امنیت و آرامش ، جای خود را به هوسرانی و بی بند و باری می دهد . در این جامعه ، زنان همچون کالاهایی تماشایی بشمار می روند که هیچگاه از نگاههای آزار دهنده و مسموم افراد طمع ورز درامان نیستند . لذا از دیدگاه امام سجاد (ع) ، نظر انداختن به چیزهایی که فایده مثبتی برای انسان ندارد و موجب غفلت و دوری از خدا می شود ، یا نظاره کردن به کارهای دیگران برای عیبجویی از آنها ، گمراه کننده و زیان آور است .

منبع : http://dari.irib.ir