در سال‌های اخیر، رفتار غربی‌ها اعتماد ایرانی‌ها را از بین برد، مثلا تحریم‌های متعددی که فراتر از قطعنامه‌های شورای امنیت بود به ایران تحمیل شد. بیماران ایرانی از داروهای مورد نیازشان محروم بودند.

برای حل این مشکل، اکنون پنجره فرصت مناسبی وجود دارد که مردم ایران در ماه ژوئن با انتخاب آقای روحانی به ریاست جمهوری برای خود گشودند. ما با رویکرد جدیدی برای مذاکره آمده‌ایم و همه، در ژنو و در نیویورک شاهد جدیت ما بودند. اکنون منتظر رویکرد مشابهی از سوی طرف‌های مقابل خود هستیم.

*آیا دو طرف از دستیابی به توافق فاصله دارند؟

آنقدرها خیر. ما موضوعاتی که هر یک از طرفین باید درباره آن تحرکاتی صورت دهد را مشخص کردیم. هفته گذشته در وین، علاوه بر نشستی بسیار مثبت در آژانس بین المللی انرژی اتمی، جلسه‌ای هم در سطح کارشناسان داشتیم. آنها همه جوانب را مورد بررسی قرار دادند. حالا باید تنظیمات لازم را صورت داد و جلو رفت. می‌توانیم این هفته در ژنو به نتیجه برسیم و اگر چنین نشد هم فاجعه‌ای پیش نمی‌آید، مادامی که به جلو حرکت می‌کنیم.

*آیا فرانسه غیرمنعطف‌تر از ایالات متحده است؟

بله. ما بهترین روزها را [با پاریس] داشتیم. فرانسه شریک مهمی برای ماست. ما رابطه‌های تاریخی پر فراز و نشیبی با یکدیگر داریم، و با اینکه در حال حاضر در اوج رابطه خود نیستیم اما من امیدوارم که بتوانیم در این موضوع پیشرفت حاصل کنیم. و اینکه فرانسوی‌ها واقع بینی، انعطاف و اراده رسیدن به یک توافق را از خود نشان دهند. پتانسیل زیادی برای انجام امور به طور مشترک میان ایران و فرانسه وجود دارد.

ایران چه میزانی از اورانیوم غنی شده تا بیست درصد دارد؟ در ماه اوت آژانش بین المللی انرژی اتمی اعلام کرده بود که میزان آن ۱۸۶ کیلوگرم است…

به نظرم دقیق است. ارقام آژانس قابل اعتمادترین ارقام هستند، چرا که بازرسان آنها همه جا هستند، همه چیز را زیر نظر دارند و از همه چیز فیلمبرداری می‌کنند. ما چیزی برای پنهان کردن نداریم.

*چرا به این میزان تولید کردید در حالی که رسما کاربرد دیگری غیر از رآکتور تحقیقاتی ندارد؟‌

کاری که ما انجام دادیم قانونی است. ما برای این رآکتور تحقیقاتی که خیلی وقت پیش آمریکا به ما داده بود، درخواست خرید اورانیوم غنی شده کردیم. هیچ کس نخواست به ما یک گرم اورانیوم غنی شده بفروشد. و این باعث شد که ایران اورانیوم خودش را تا ۳/۵ درصد و سپس تا ۲۰ درصد غنی سازی کند.

باید گفت که در این هشت سال گذشته، هر دو طرف خود را درگیر بازی تضعیف متقابل کردند. هدف طرف غربی تحمیل تحریم‌های غیرقانونی به ایران و زیان رساندن به ایرانی‌ها بود. و ایران هیچ امکانی نداشت جز افزایش توانایی تولید خود. در ۲۳ مارس سال ۲۰۰۵ من برای ارائه یک «بسته پیشنهادی» به مخاطبان اروپایی‌ام به پاریس آمده بودم. آنها آن بسته را نخواستند و امروز پشیمان هستند. در آن زمان ما کمتر از ۱۶۰ سانتریفیوژ داشتیم. و الان بیش از نوزده هزار. این نتیجه تحریم‌هاست. عجب شکستی!

امروزه، با دولت جدیدی که مردم ایران انتخاب کردند، گشایشی بوجود آمده. اگر من جای فرانسوی‌ها بودم، از این فرصت استفاده می‌کردم و این پنجره را باز نگاه می‌داشتم پیش از آنکه بسته شود.

*چرا قبول نمی‌کنید که ذخیره اورانیوم غنی شده‌تان از کشور خارج شود؟

برای اینکه مجبور به این کار نیستیم! اروپایی‌ها باید از دیکته کردن راه حل‌های‌شان دست بردارند. خیلی وقت است که زمان این کار گذشته است. می‌خواهید مطمئن باشید که برنامه هسته‌ای ایران صلح آمیز باقی می‌ماند؟ هدف ما هم این است. هشت سال از دست رفت. نمی‌توانیم به عقب برگردیم. باید به دنبال راه حل‌هایی باشیم که هر دو طرف آن را بپذیرند و شفافیت برنامه هسته‌ای ایران را تا جایی که ممکن حفظ و صلح آمیز بودن آن را تضمین کند.

*آیا حاضرید همه سایت‌های‌تان را باز کنید؟ فردو، اراک و پارچین؟

آنها از قبل هم به روی بازرسان باز هستند. برای پارچین با آژانس بین المللی انرژی اتمی صحبت خواهیم کرد. برخی از ادعاهای بی اساس نیازمند سازوکاری هستند تا حل شوند. ما آماده‌ایم که سوءظن‌ها را برطرف کنیم و این کار را در بازه زمانی منطقی انجام دهیم. باید هفته آینده با آژانس بین المللی انرژی اتمی در تهران ملاقات کنیم و من امیدوارم که به توافق برسیم.

*آیا آژانس بین المللی انرژی اتمی می‌تواند از محسن فخری‌زاده سوال کند؟ کسی که بعنوان پدر بخش نظامی احتمالی برنامه شما شناخته می‌شود؟

آژانس درخواست‌های متعددی دارد و در این‌باره با آنها صحبت می‌کنیم. من نمی‌خواهم با رسانه ها به مسائلی بپردازم که مربوط به مذاکرات هستند. بهترین راه برای رسیدن به توافق این است که رازدار بمانیم.

*از نظر شما چقدر تهدیدهای نظامی آمریکا و اسرائیل مهم هستند؟

مایه تاسف است که در دنیای امروز کسانی هستند که با استفاده از زور تهدید می‌کنند. وقتی آنها می‌گویند «همه گزینه‌ها روی میز است»، من نمی‌دانم که آیا آنها عضو سازمان ملل متحد هستند یا خیر. همه گزینه‌ها روی میز نیستند. این گزینه‌ها توسط ملت‌های متمدن حذف شده‌اند. بازگشت به زور برای همه فاجعه بار است. ببینید که استفاده از زور توسط آمریکایی‌ها چه نتیجه‌ای برای عراق و افغانستان داشت!

باید در قرن بیست و یکم زندگی کرد. ایران در طول دویست و پنجاه سال گذشته به هیچ کجا حمله نکرده، اما با سرسختی از خودش دفاع کرده که آخرین بار آن در مقابل حمله صدام حسین در ۱۹۸۰ بود. پیش از تهدید، باید دوباره به آن فکر کرد.

*فراتر از مساله هسته‌ای، آیا هدف شما مصالحه با ایالات متحده است؟

امروز هدف ما حل مساله هسته‌ای است. بعد از آن می‌بینیم که آیا آمریکا قادر است که اعتماد ملت ایران را بدست بیاورد یا خیر.

*آیا شما به آقای اوباما اعتماد دارید؟

او گاهی صحبت‌های مثبتی می‌کند و گاهی خلاف آنها را بیان می‌کند. اما حرف‌های او کافی نیستند. عمل مهم است. خواهیم دید که آیا آقای اوباما جرات پیش روی برای حل مشکلاتی را دارد که اصلا نباید وجود می‌داشتند. حل کردن این مشکلات برای اینکه سزاوار حل شدن هستند و نه به خاطر کمپین انتخاباتی‌اش. ما از رهبران انتظار داریم رهبری کنند.

*اگر این مشکلات حل شوند، آیا این احتمال وجود دارد که شما اسرائیل را به رسمیت بشناسید؟

اصلا این سوال مطرح نیست. ما هیچ کس را با استفاده از زور تهدید نکرده‌ایم. مشکل خاورمیانه رفتارهایی است که به حقوق فلسطینی‌ها تجاوز می‌کند. باید به مصیبت فلسطینی‌ها پاسخ داد، اگر خواستار صلح در منطقه هستیم.

*غرب می‌تواند بدون ایران زندگی کند. آیا این شما نیستید که به توافق نیاز دارید؟

ایران هم می‌تواند بدون غرب زندگی کند. جهان در حال چرخش از اقیانوس اطلس به سمت اقیانوس آرام است. غرب عظمت‌اش را از دست می‌دهد و اروپا از این بحران مالی به بحران مالی دیگری گذر می‌کند. واقعیت این است که سیاست غربی با شکست مواجه است. اگر ما به توافق نیازمندیم، آنها بیش از این نیازمند توافق هستند. اگر ما ده سال گذشته ۱۶۰ سانریفیوژ داشتیم و امروز ۱۹۰۰۰، شما بگویید چه کسی نیازمند توافق است؟‌ ایران می‌تواند به تنهایی خود را اداره کند. البته با مقداری سختی، ولی می‌تواند.

باید از فرمول «اگر من برنده باشم، تو بازنده هستی» خارج شد. ما همه با هم می‌بازیم. هیچ امنیتی به قیمت ناامنی دیگران وجود نخواهد داشت و هیچ رفاهی به قیمت بدبختی دیگران. در این‌صورت، ۱۱ سپتامبر بوجود نمی‌آمد. باید دیدگاه‌ها را تغییر داد و به دنبال پیروزی برای همه در یک سطح برابر بود. و احترام متقابل. این قاعده بازی در قرن بیست و یکم است.

*آقای روحانی و خود شما به دلیل مذاکره با غرب مورد انتقادهای شدیدی از جانب محافظه‌کاران افراطی و برخی فرماندهان سپاه پاسداران هستید…

ما خوشحالیم که صداهای متنوعی در ایران وجود دارد و در کشور تک صدایی نیست. ما به این دیدگاه‌های مختلف احترام می‌گذاریم. فقط نتایج است که نشان می‌دهد که ما اشتباه می‌کردیم یا خیر. ما همه خواستار امنیت برای کشورمان هستیم، همه خواهان بهترین روابط با دنیا هستیم. اما رویکردها متفاوت است. بعضی‌ها فکر می‌کنند که به خاطر تجربه‌های گذشته، این کار حتی ارزش امتحان کردن هم ندارد. ما می‌گوییم که پنجره فرصتی برای تغییر روند روابط با غرب وجود دارد.

*آقای روحانی در دوره تبلیغات انتخاباتی شان وعده دادند که وضعیت حقوق بشر را بهبود بخشند. اما همچنان زندانی سیاسی و اعدام وجود دارد…

هیچ کس در ایران به دلایل سیاسی اعدام نشده است. قوه قضائیه ما مستقل است. البته که می‌توانیم بهتر عمل کنیم. آقای روحانی وعده داد که یک منشور حقوق شهروندی تهیه کند و این کار را خواهد کرد. اما ما حداقلی از احترام می‌خواهیم. انتخابات در کشور ما بسیار جدی است. تمام پیش بینی غربی‌ها در زمان انتخابات اشتباه بود چرا که بعضی‌ها پیش داوری‌هایی در رابطه با ایران دارند. آیا شما می‌دانید که چهار رئیس جمهوری ایران از طریق صندوق رای جایگزین شده‌اند؟ دموکراسی این است. هیچ کشور دیگری در منطقه نیست که نمونه قابل مقایسه‌ای با ایران ارائه کند.