به گزارش ” صبح رابر” محمدعلی مهتدی پژوهشگر پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه و رئیس سابق دفتر حفاظت منافع ایران در مصر در گفتگو با شبکه اطلاع رسانی دانا در خصوص نحوه شکل گیری گروه داعش اظهار داشت: داعش در عراق ابتدا با نام امارات اسلامی تأسیس شد؛ چرا که سلفی ها کلمه دولت را قبول ندارند و به جای آن واژه امارات را به کار می برند؛ آنها با کسی که در راس قدرت باشد بیعت کرده و آن را امیرالمومنین خطاب می کنند. گروه داعش در عراق فعالیت بسیاری داشت.

وی یادآور شد: در آغاز، فعالیت گروه داعش علیه آمریکایی ها بود ولی پس از مدتی شروع به اقداماتی از قبیل ترور، کشتار و بمب گذاری علیه شیعیان کردند. وقتی بحران سوریه شروع شد این گروه نیروهای خودشان را به سوریه منقل کرده و در آنجا دولت اسلامی عراق و شام (داعش) را تشکیل دادند.

پژوهشگر پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه تصریح کرد: قبل از گروه داعش جبهه دیگری به نام النصره در سوریه ایجاد شده بود که اهل شام بودند و مانند گروه داعش جزء القاعده محسوب می شدند.

مهتدی گفت: پس از ورود داعش به سوریه، دکتر ایمن الظواهری، جانشین بن لادن، به گروه داعش توصیه کرد که به عراق برگشته و سوریه را برای النصره بگذارد؛ وی اعلام کرد که النصره تنها نماینده القاعده در سوریه است و داعش باید به عراق برگردد.

وی افزود: رئیس داعش شخصی است به نام بغدادی که اسم واقعی آن معلوم نیست. و رئیس جبهه النصره ابومحمد جولانی است که اسم واقعی آن ظاهراً عدنان حاج علی و خانواده وی خانواده بزرگی در سوریه است؛ ولی داعش نپذیرفت که از سوریه خارج بشود و به این ترتیب از دستور نماینده القاعده- ایمن الظواهری -سر پیچی کرد و در سوریه ماند.

پژوهشگر پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه عنوان داشت: داعش خیلی با قدرت عمل کرد و زمان زیادی در حلب ماند و در جنگهای حلب جایگاه مهمی بدست آورد و در عین حال سعی می کرد که یک منطقه‌ای را بگیرد که زیر سلطه خودش باشد که هم مرز با ترکیه و عراق نیز باشد؛ به طوری­که ارتباط زمینی و میدانی با عراق داشته باشد که این منطقه دیرالزور بود و در آنجا عملیات گسترده انجام دادند که هم با ارتش سوریه و هم با اکراد درگیر شدند.

مهتدی تصریح کرد: این وضعیت تا زمانی ادامه داشت که عربستان سعودی تصمیم گرفت نیروهای مسلح معارض با نظام سوریه را متحد کند. داعش چون چتر القاعده را از دست داده بود قاعدتاً یا باید به ائتلاف می آمد یا لاجرم حذف شدن را می پذیرفت.

وی افزود: چون داعش در داخل ائتلاف نیامد لذا تصمیم به حذف داعش از صحنه سوریه گرفته شد و همه نیروهای معارض تکفیری و سلفی در سوریه که شاید بالغ بر ۱۲ گروه بودند تحت یک جبهه به نام الجبهه اسلامیه تجمیع گشت که مستقیماً آنها با عربستان سعودی مرتبط هستند.

پژوهشگر پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه گفت: پیش از این اقدام عربستان، ارتش آزاد (جیش الحر) در سوریه وجود داشت که سازماندهی یک ارتش را نداشت بلکه در هر دِه یا شهر یک عده ای مسلح شدند و برای خودشان یک فرمانده انتخاب ‌می‌کردند و از طریق قطر تامین مالی می شدندکه پس از اقدامات عربستان ارتش آزاد حذف شد.

مهتدی یادآور شد: قاعدتاً باید ارتش آزاد چتر همه می شد اما چون ارتش آزاد را قطری ها درست کرده بودند و با قطر مرتبط بودند و از این طریق تامین مالی می شدند، زمانی که  امریکایی ها پرونده سوریه را از قطر گرفتند و به عربستان سعودی دادند طبیعی است که در ادامه کار، عربستان به چینش نیروهای خودی و جایگزین کردن آنها به جای نیروهای قبلی پرداخت و همین عامل باعث کنار گذاشتن ارتش آزاد شد.

وی بیان داشت: عربستان سلفی ها را با هم در یک گروهی به نام جیش المجاهدین یا الجبهه الاسلامیه متحد کردند و شروع به حذف داعش کرد؛ چرا که داعش زیر بار اتحاد با جبهه الاسلامیه نرفته بود؛ البته وقتی عملیات در داعش شروع شد داعش با دلایلی در پی بقا در سوریه بود و  تاکید می‌کرد اگر مواضع خودش را ترک کند ارتش اسد بلافاصله می آید و آن مواضع را می گیرد و این دلایلی را که آورد نتیجه بخش نبود و عربستان عملیات را انجام داده و داعش را از صحنه حلب حذف کرد.

پژوهشگر پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه افزود: الان تنها جایی که داعش باقی مانده است رقه است و درگیری ها در انجا همچنان باقیست. (رقه یک منطقه نفتی است که داعش با فروش نفت آن، با قیمت ارزان، برای خود اسلحه تهیه می کند) در این میان چندهزار نفر از افراد داعش حرکت کردند و وارد عراق شده و در فلوجه و رمادی مستقر شدند و کنترل الانبار را عملاً به دست گرفتند؛ به این امید که سرزمینی داشته باشند و فعالیت های آنها زیر زمینی محسوب نگردد.

مهتدی گفت: یک از اقداماتی که دولت نوری المالکی در راستای مقابله با این گروه انجام داد، ورود ارتش به همراه هواپیما و هلی‌کوپتر وارد صحنه نبرد با داعش بود؛ آمریکایی ها هم ظاهراً این مساله را تایید کرده و شهر رمادی پاک سازی شد.

وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر تنها شهر فلوجه به صورت محاصره شده باقی مانده است و دولت عراق بیرون راندن این گروه را به خود مردم و عشایر آن منطقه واگذار کرده است و حتی اولتیماتوم هم داده است که اگر اقدامی در این راستا صورت نگرفت ارتش وارد عملیات می شود و عشایر هم می گویند که ما اصلاً در فلوجه داعش نداریم و آنچه که هستند افراد مسلح عشایر می باشند.

پژوهشگر پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه افزود: مساله فلوجه مساله پیچیده ای است؛ از یک طرف باید از ارتش برای مقابله با داعش و گسترش حاکمیت مرکزی در فلوجه و کل منطقه الانبار استفاده کند و از طرف دیگر بعثی ها و سنی های متعصب آن منطقه  که بیشتر به سلفی ها نزدیکتر هستند عامل بازدارنده به حساب می آیند؛ چرا که با حمله ارتش و کشت و کشتار در آنجا، احتمال عمیق شدن اختلاف شیعه و سنی بسیار خواهد بود.

 مهتدی یادآور شد: فعلاً شهر در محاصره است و به نظر می رسد که برنامه آقای مالکی این است که قدم به قدم پیش برود و این مساله را حل کند؛ در هر صورت بخواهند یا نخواهند داعش از معادله در حال حذف شدن هست.

آمریکا سیاست منافقانه ای را در منطقه دنبال می کند

وی اذعان داشت: نکته مهم این است که دولت سوریه خیلی خوب از این مساله استفاده می کند؛ دولت سوریه می گوید که داعش طبق گفته دکتر ایمن الظواهری، نماینده القاعده نیست و تنها نماینده القاعده جبهه النصره است؛ النصره هم که از حمایت همه جانبه امریکا عربستان و اسرائیل بهره مند است، بنابراین اینها چون تروریستهای القاعده هستند و امریکا سیاست کلی و اصلی‌اش در منطقه مبارزه با القاعده و تروریسم می‌باشد قاعدتاً باید امریکا در راستای سرکوب کردن این گروهها به دولت سوریه کمک کند.

پژوهشگر پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه افزود: ولی عملاً مشاهده می شود که دولت امریکا برای تضعیف دولت قانونی سوریه و تضعیف ارتش سوری پشتیبان القاعده است؛ این مساله به تنهایی یک محور سیاسی تبلیغاتی خوبی هست که این روزها سوری ها بهره برداری رسانه ای می کنند و نتیجه می گیرند که آمریکا سیاست منافقانه ای را دارد.

*عراق تمام مولفه های تبدیل به قدرت منطقه شدن را دارد/دانشمندان عراق توسط دستگاه اطلاعاتی اسرائیل نابود شدند/ حماس در بحران سوریه دچار اشتباه استراتژیک شد

مهتدی اظهار داشت: عراق تمام مولفه های یک قدرت منطقه‌ای را دارد؛ این مولفه‌ها که عراق را به صورت بالقوه در آستانه تبدیل شدن به یک قدرت منطقه ای قرار داده است شامل دارا بودن یک ملت، تاریخ و تمدن کهن و منابع عظیم نفت و آّب می باشد.

وی افزود: در منطقه کشورهایی هستند که برخی یا همه این مولفه‌ها را ندارند ولی در عراق این­گونه نیست و همه مولفه ها یکجا وجود دارد؛ طبیعتاً اگر عراق یک قدرت منطقه ای باشد می تواند بر منطقه تاثیر بگذارد؛ عراق بزرگترین ذخایر نفتی را دارد که هنوز مجموع ذخایر نفتی در این کشور اعلام نشده است. در گذشته از نفت رمیله در جنوب و نفت کرکوک در شمال یاد می شد اما امروز کل عراق روی دریایی از نفت قرار دارد. عراق دانشمندان زیادی حتی در زمینه هسته ای داشته است.

پژوهشگر پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه یادآور شد: از زمانیکه امریکایی ها برای سرنگون کردن رژیم صدام وارد عراق شدند تمام اقداماتشان در جهت از بین بردن مولفه های قدرت عراق بود؛ وقتی امریکایی ها به عراق آمدند دستگاه اطلاعاتی اسرائیل نیز همراه آنها وارد عراق شد.

مهتدی اذعان داشت: مقالاتی که در آن زمان در مجله نیویورکر انتشار یافت اطلاعاتی را بدست داد که بیان کننده این مطلب بود که ۲۰۰۰ عامل موساد در عراق کار می کند؛ در آن موقع عراق ۵۰۰ نفر دانشمند داشت. این دانشمندان یکی پس از دیگری به اشکال مختلف توسط اسرائیل نابود شدند.

وی افزود: سیاستی که امریکایی ها در عراق اعمال کردند سیاست تفرقه و اختلافات فرقه ای و طائفی بود؛ انفجار حرمین در سامرا بیخ گوش امریکایی ها رخ داد و همان زمان همه معتقد بودند که امریکایی ها در جریان هستند و الا هیچ گاه تکفیری ها بیخ گوش امریکایی ها بدون اطلاع آنها دست به چنین  اقدام مهمی نمی زدند چرا که این جنگ به طور حتم به جنگ میان شیعه و سنی ختم می شد.

پژوهشگر پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه اظهار داشت: علاوه بر استدلال فوق از طرف دیگر در محور مقاومت، عراق راه زمینی بین ایران و سوریه و لبنان به حساب می آید؛ وقتی عراق از نفوذ ایران خارج شود ایران فقط راه هوایی را از طریق ترکیه دارد و اگر درصدد ارسال کمک به سوریه یا مقاومت اسلامی باشد می بایستی بوسیله هواپیما از طریق ترکیه که عضو پیمان ناتو هست و بارها ترک ها هواپیماهای ایرانی را به زمین نشاندن و تفتیش کردند، اقدام کند.

مهتدی افزود: اگر عراق به محور سوریه و ایران بپیوندد طبیعتاً این هلال و این محور، ارتباط مستقیم میدانی و زمینی پیدا می کند و از آسیای مرکزی تا مدیترانه محور ذی نفوذ ایران محسوب می شود؛ لذا برای اینکه هیچ قدرتی تحت عنوان مقاومت پدید نیاید این حلقه ها را باید تک تک تضعیف کرد.

وی خاطرنشان کرد: امریکایی ها از تضعیف حلقه وسط یعنی سوریه شروع کردند و در عین حال همزمان عراق را در تیر رس خود داشتند.

پژوهشگر پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه اظهار داشت: به نظر من بیشترین علتی که مرتباً عملیاتهای تروریستی در عراق جریان دارد در همین مساله نهفته است که ارتباط میدانی بین ایران و مقاومت اسلامی در لبنان و فلسطین ایجاد نشود.

مهتدی یادآور شد: آنها ابتداً در سال ۲۰۰۶ با جنگ ۳۳ روزه لبنان در صدد نابودی حزب الله بودند که محقق نشد؛ پس از آن جنگ ۲۲ روزه که با هدف نابودی غزه رخ داد نیز به نتیجه نرسید و پس از آن بود که سوریه هدف بعدی آنها قرار گرفت و آن را به این وضعیت رساندند تا شاید ارتباط ایران و حزب الله قطع شود.

وی خاطرنشان کرد: در این وضعیت سوریه و ایجاد شکاف میان شیعه و سنی، حماس را هم دچار اشتباه استراتژیک کردند و سران این گروه را به خاطر توهم در قدرت داشتن اخوان المسلمین در منطقه، آنها را به سمت قطر کشاند و از محور مقاومت دور کردند.