به گزارش “صبح رابر”این عکس که توسط کنسولگری انگلیس از گنبد جبلیه در ۱۱۰ سال پیش گرفته شده، نشان می دهد که این گنبد در کنار یک تپه احداث شده وشاید یکی از دلایل سالم ماندن این گنبد از انواع سیل ها همین بوده است.

 این گنبد را که به نام گنبد گبری نیز می‌شناسند احتمال می‌رود در دوره‌های قبل از اسلام بنیان‌گذاری و در دوره سلجوقی تکمیل شده باشد.

از سبک معماری این بنا نیز استنباط می‌شود یا مربوط به اواخر دوره ساسانی است و اوائل اسلام مرمت شده و یا اینکه در اوائل اسلام با الهام از معماری ساسانی بنا شده است.
در ساخت این گنبد به جای آب از شیر شتر استفاده شده که مورخان و معماران دلیل استحکام این بنا را همین امر می‌دانند.

این گنبد ۸ ضلعی تماما از سنگ است و عرض پی آن نیز در پایه به ۳ متر می‌رسد. در ۸ طرف گنبد جبلیه، ۸ در به عرض ۲متر قرار دارد که امروزه تنها یکی از آنها باز است.

سقف گنبد از آجر ساخته شده و داخل آن ظاهرا دارای تزیینات گچبری بوده که قسمت بالای آن ریخته و قسمت پایین بنا اگر تزییناتی هم داشته از بین رفته است. مصالح به کار رفته در دیوارها سنگ لاشه با ملات گچ از بیرون و آهک از داخل است.

گنبد جبلیه در سال ‪ ۱۳۱۶ توسط وزارت فرهنگ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و در سال ‪۱۳۸۳ پس از مرمت به گنجینه جبلیه (کتیبه‌های تاریخی) تبدیل شد. از کتیبه‌های موجود در این گنجینه می‌توان به کتیبه مسجد آبدر اشکان رابر بافت اشاره کرد.

این کتیبه یکی از قدیمی‌ترین کتیبه‌های موجود در این گنجینه است که مربوط به بنای یادبود یک مسجد در ارتفاعات شمال شهر رابر آبادی آبدر اشکان (اشکون) واقع در شهرستان بافت است.

این کتیبه روی قطعه سنگی طبیعی و به خط کوفی حک شده است. کوچکترین سنگ قبر کشف شده در استان کرمان نیز در این گنجینه نگهداری می‌شود.

این سنگ در سال ‪ ۱۳۷۷توسط احمد ایلاقی کشاورز دهستان قائم‌آباد کشف و تحویل سازمان میراث فرهنگی استان کرمان شد.

این سنگ با ابعاد ‪ ۲۶ در‪ ۲۲ سانتیمتر و کتیبه آن شامل دو بخش است. یکی نوار حاشیه‌ای و دیگری نوشتار وسط که در یک کادر قرار گرفته است.

حاشیه کتیبه که شروع آن از قسمت پایین گوشه سمت راست است شامل آیه ‪ ۱۸و بخشی از آیه‪ ۱۹سوره مبارکه آل عمران است.

در پایان کتیبه در قسمت سمت چپ نام متوفی و سال وفات در یک کادر محرابی شکل قرار گرفته است.

این عکس هم در سال ۱۳۱۴ از گنبد جبلیه گرفته شده است

منبع :بوتیا