آزبست چیست؟

آزبست یا پنبه نسوز یا پنبه کوهی یک کانی سیلیکاتی حاصل از ماگما و در واقع نوعی سنگ آذرین درونی است و بطور کلی نام گروهی از ترکیب‌های معدنی منیزیم و سیلیسیوم است که بیشتر در طبیعت به صورت الیاف معدنی و سنگ یافت می‌شود.

این مواد به علت مقاومت زیادی که در برابر گرما و آتش دارند به عنوان مواد نسوز به کار می‌روند، گاهی به این ماده «پشم شیشه» نیز گفته می‌شود، این ماده سرطان‌زا و استفاده آن در اروپا و آمریکا ممنوع است.

آزبست زمانی خطرناک‌تر می‌شود که ترد و شکننده باشد در این حالت به راحتی می‌تواند در فضا آزاد شود، الیاف ریزتر می‌توانند برای مدت زیادی در هوا باقی بمانند، آنها سپس از راه دهان و بینی به کیسه‌های هوایی بسیار کوچک شش‌ها رفته و موجب بیماری می‌شوند.

برای دورریزی و دفن آزبست و ترکیبات حاوی آن باید آنها را در محفظه‌ای قرار دهند و با سیمان تثبیت کنند و برای کاهش ذرات معلق و غبارهای حاصله، آزبست را باید در شرایط مرطوب نگهداری کرد.

آزبست‌های غیرشکننده هم تا زمانی که دفن شوند باید مرطوب نگه داشته شوند.

قصه کارخانه کرمانیت کرمان سر دراز دارد

بیش از ۲۰ سال بحث آلوده‌کنندگی کارخانه‌ تولید‌کننده‌ فرآورده‌های آزبستی در نزدیکی شهر کرمان مطرح بود، زیرا در تولید این کارخانه از ماده سمی و خطرناکی به ‌نام آزبست استفاده می‌شد که سبب سرطان ریه می‌شود.

موضوع کارخانه کرمانیت کرمان به شورای سلامت استان کرمان هم راه یافت و در این شورا به مدیر کارخانه کرمانیت برای تغییر خط تولید آن مهلت داده شد.

اما کارخانه کرمانیت با وجود تمام هشدارها تعطیل نشد و مسئله‌ آلودگی کارخانه‌ مذکور به صورت کشوری هم مطرح شد و به این کارخانه مهلت دادند که یا خط تولید خود را عوض کند و یا از تکنولوژی مدرن برای ادامه تولید خود استفاده کند و این مهلت بارها هم تمدید شد.

بعضی منابع غیررسمی از ثبت آلودگی زیان‌بار و سرطان‌زای کارخانه کرمانیت تا میدان آزادی کرمان خبر دادند و سال ۸۷ بود در یک کارگاه آموزشی که توسط اداره‌ کل محیط زیست استان کرمان برای اعضای شوراهای شهر و روستا برگزار شد، بروشوری در اختیار شرکت‌کنندگان قرار گرفت.

در این بروشور با صراحت در مورد کارخانه‌ کرمانیت نوشته شده بود «این صنعت ماهیتا آلوده بوده و خطرات آلودگی آزبست پنبه «نسوز» بر هیچ‌کس پنهان نیست، کارخانه‌ کرمانیت به‌علت مصرف الیاف آزبستی یکی از معضلات بزرگ زیست محیطی این استان است و وجود ضایعات آزبستی این کارخانه بر مشکلات افزوده است».

مسئولان بسیاری هم در مورد فعالیت کارخانه آزبست به عنوان یکی از عوامل مهم سرطان‌زا در شهر کرمان هشدار دادند، همچنین اخباری از سوی مسئولان حوزه بهداشت کرمان منتشر شد که از ابتلای ۲۶ کارگر کارخانه کرمانیت به بیماری‌های مزمن ریوی خبر می‌داد.

تعطیلی و بازگشایی کارخانه کرمانیت کرمان

اما طبق بخشنامه و مصوبه دولت که بر اساس آن فعالیت هرگونه خط تولید که با مواد اولیه آزبست ممنوع است و باید تعطیل شود و بر اساس این مصوبه بسیاری از کارخانه‌ها در سطح کشور تعطیل شده‌اند، کارخانه کرمانیت نیز ۱۰ شهریور ماه سال ۹۱ تعطیل شد.

اما کرمان کارخانه کرمانیت کرمان با حذف آزبست از چرخه‌ی تولید پس از تعطیلی ۱۵ ماهه بازگشایی شد و آغاز به کار کرد، اما دوباره به سبب وجود ۳ هزار تن پسماند آزبست تعطیل شده است.

هشدار نسبت به وجود ۳ هزار تن پسماند آزبست در کارخانه کرمانیت

حالا دیگر هرچند بحث استفاده از آزبست در کارخانه کرمانیت کرمان مطرح نیست و دغدغه‌های  مربوط به خطرات ناشی این ماده کاهش یافته است، اما وجود ۳ هزار تن پسماند و ضایعات آزبست در این کارخانه موجب شده تا بحث کارخانه کرمانیت کرمان ابعاد تازه‌ای به خود گیرد و موجب بروز نگرانی‌هایی برای مسئولان و شهروندان کرمانی شود.

مسئول دبیرخانه پسماندهای استان کرمان گفت: در حال حاضر ۳ هزار تن پسماند و ضایعات آزبست در کارخانه کرمانیت کرمان وجود دارد.

داریوش غفاری در نشست شورای سلامت استان کرمان اظهار داشت: کارخانه کرمانیت در زمان تولید از فیبر‌های آزبستی استفاده می‌کرد هم اکنون به سبب وجود۳ هزار تن پسماند و ضایعات آزبست این کارخانه تعطیل شده است.

وی با اشاره به اینکه ۳ هزار تن پسماند و ضایعات آزبست انبار شده در کارخانه کرمانیت در مسیر وزش باد به سمت شهر کرمان هستند، ابراز داشت: این امر مضرات زیادی برای شهر دارد.

مسئول دبیرخانه پسماندهای استان کرمان بیان داشت: ادامه فعالیت این کارخانه منوط به تغییر خط تولید کارخانه به نانو آزبست است، اما مشکل اصلی کنونی ضایعات و پسماندهای موجود در محدوده این کارخانه است.

ایجاد آلودگی خطرناک ضایعات آزبست در کرمان

غفاری عنوان کرد: در حال حاضر ۳ هزار تن ضایعات در محدوده این کارخانه انبار شده و هیچ برنامه مدیریتی پسماندی برای آنها انجام نشده است.

وی افزود: وجود این ضایعات در زیر تابش نور خورشید و جهت وزش باد به سمت شهر کرمان، آلودگی خطرناکی ایجاد می‌کند.

غفاری ابراز داشت: اصل کار در مورد این ضایعات انتقال آنها به بندر ماهشهر است که هزینه ۶ میلیارد تومانی به همراه دارد و جابه‌جایی آنها ایجاد آلودگی می‌کند.

ضایعات آزبست باید تثبیت شوند

این مسئول گفت: بهترین راه تثبیت این ضایعات در محدوده کارخانه است تا علاوه بر ایجاد اشتغال مانع از برون رفت سرمایه از استان شود.

مسئول دبیرخانه پسماندهای استان کرمان با اشاره به اینکه برای اجرای این طرح با دفتر آب و خاک تهران مکاتباتی انجام شده است، گفت: برای این طرح نیز باید اخذ مجوز استانی اخذ شود.

وی بیان داشت: البته بعد از تثبیت این پسماندها باید محدوده مشخص شود تا در آینده تغییر کاربری روی آن ایجاد نشود.

وی اذعان داشت: باید بر روی کاربری زمینی که برای تثبیت این ضایعات آزبستی در نظر گرفته می‌شود، اقدامات لازم انجام شود تا در آینده تغییر کاربری بر روی آن انجام نشود.

سلامت شهروندان کرمانی را تامین کنید

به نظر می‌رسد، تصمیم‌گیری سریع برای تعیین تکلیف وضعیت ۳ هزار تن پسماند آزبست در کارخانه کرمانیت امری اجتناب‌ناپذیر است، زیرا صدمات ناشی از این مواد خطرناک بر سلامت شهروندان کرمانی غیرقابل جبران است.

انتهای پیام / گزارش : مهسا حقانیت /ش