پاسداری از میراث خلیج فارس رسمیت دادن به روز ملی خلیج فارس در تقویم رسمی کشور ، دهم اردیبهشت، سالروز اخراج پرتغالیها از تنگه هرمز نامگذاری و به ثبت رسیدهاست. درج نامهای جعلی در کنار یا به جای دریای خلیج فارس، نشأتگرفته از سیاستهای خصمانه شبکههای فرهنگی غرب است که سعی در شکاف و اختلافافکنی بین کشورهای خاورمیانه و حوزه خلیج فارس را دارد، چون این منطقه از نظر حوزه جغرافیایی و ژئوپلتیکی، یک منطقه واحد و همگراست.
خلیج فارس از سمت شمال با ایران، از غرب با کویت و عراق و از جنوب با عربستان، بحرین و امارت متحده عربی همسایه است. وسعت آن ۲۴۰،۰۰۰ کیلومتر است و پس از خلیج و پس از خلیج مکزیکو و خلیج هودسن سومین خلیج بزرگ جهان محسوب میشود.
خلیج فارس توسط تنگه هرمز به و از طریق آن به دریاهای آزاد مرتبط است و جزایر مهم آن عبارتند از: خارک، ابوموسی، تنب بزرگ، تنب کوچک، کیش، قشم، و لاوان که تمامی آنها به ایران تعلق دارد.
خلیج فارس و سواحل آن، معادن نفت و دارد و مسیر انتقال نفت کشورهایی چون کویت، عربستان و امارات متحده عربی است. به همین دلیل، منطقهای مهم و استراژیک محسوب میشود.
بندرهای مهمی در حاشیه خلیج فارس وجود دارد که از آنها میتوان بندر شارجه، دوبی، ابوظبی و بندرعباس را نام برد.
خلیج فارس، نام تاریخی آبهایی است که از زمان باستان تا به حال به کار برده شده است. بنا بر مدارک متقن، یونانیان آن را Sinus Persicus، رومیان Mare persicum و عربها نیز قرنها آن را خلیج فارس یا بحر فارس مینامیدند. در زیر به چند سند مهم تاریخی اشاره میشود:
در سنگ نوشته داریوش هخامنشی در مصر متعلق به سال ۵۱۸ تا ۵۱۵ پیش از میلاد، در عبارت درایه تپه هچا پارسا آیی تی هنی؛ دریایی که از پارس میرود یا سر میگیرد، نام دریای پارس آمده است.
بطلمیوس، عالم و جغرافیدان مشهور قرن دوم میلادی، در کتاب جغرافیای عالم که به زبان لاتین نگاشته شده، از نام (پرسیکوس سینوس) به عنوان خلیج فارس یاد کرده است.
در سال ۴۲۵ پیش از میلاد، هرودت، مورخ مشهور یونانی در کتاب تاریخ معروف خود، نام خلیج فارس را بحر احمر یا دریای سرخ نامیده است.
در سال ۱۸۹۲، لرد کرزن، وزیر خارجه انگلستان، در کتاب ایران و قضیه ایران، بارها به نام خلیج فارس اشاره کرده است.
ویلیام راجز، وزیر امور خارجه وقت ایالات متحده آمریکا، در گزارش مورخ ۱۹۷۱ میلادی خود در مورد سیاست خارجی این کشور از نام خلیج فارس استفاده کرده است؛ از جمله فرهنگهای آلمانی، انگلیسی، آمریکایی، فرانسوی، ترکی و… .
در فرهنگهایی که به زبانهای مختلف تدوین و چاپ شده است؛ از جمله فرهنگهای آلمانی، انگلیسی، آمریکایی، فرانسوی، ترکی و… خلیج فارس نیز به همین نام آورده شده است.
نام خلیج فارس در سازمان ملل متحد: دبیرخانه این سازمان در سند مورخ ۵ مارس سال ۱۹۷۱ میلادی و یادداشت AD۳۱۱/IGEN به دولت ایران، یادآور میشود که عرف جاری در دبیرخانه سازمان ملل متحد در اسناد و نقشههای جغرافیایی منطقه آبی بین ایران از سمت شمال و خاور و تعدادی از کشورهای عربی از سوی جنوب و باختر به نام خلیج فارس نامیده شود و این، بنا بر عرف قدیمی انتشار اطلسها و فرهنگهای جغرافیایی است.
دریانوردی در خلیج فارس سابقه بسیار طولانی دارد، ولی اولین مدارک قطعی در این زمینه به قرن چهارم قبل از میلاد مربوط است. کشورهای ایران، عمان، عراق، عربستان سعودی، کویت، امارات متحده عربی، قطر و بحرین در کناره خلیج فارس هستندوبه سبب وجود منابع سرشار نفت و گاز در خلیج فارس و سواحل آن، این آبراهه در سطح بینالمللی، منطقهای مهم و راهبردی بشمار میآید.
زمینشناسان معتقدند که در حدود پانصدهزار سال پیش، صورت نخستین خلیج فارس در کنار دشتهای جنوبی ایران تشکیل شد و به مرور زمان، بر اثر تغییر و تحول در ساختار درونی و بیرونی زمین، شکل ثابت کنونی خود را یافت.
سازمان ملل متحد در چندین نوبت در بیانیهها، اصلاحیهها و مصوبههای گوناگون و با انتشار نقشههای رسمی، نه تنها بر رسمی بودن نام «خلیج فارس» تأکید کرده، بلکه از هیئتهای بینالمللی خواسته است در مکاتبات رسمی به ویژه در اسناد سازمان ملل از نام کامل «خلیج فارس» استفاده نمایند.
قدمت خلیج فارس با همین نام چندان دیرینه است که عدهای معتقدند: «خلیج فارس گهواره تمدن جهان یا خاستگاه نوع بشر است. در تاریخ آمده، ساکنان باستانی منطقه خلیج فارس، نخستین انسانهایی بودند که روش دریانوردی را آموخته و کشتی اختراع کرده و شرق و غرب را به یکدیگر پیوند دادهاند.
دریانوردی ایرانیان در خلیج فارس، قریب پانصد سال پیش از میلاد مسیح و در دوران سلطنت داریوش اول آغاز شد. داریوش بزرگ، نخستین ناوگان دریایی جهان را به وجود آورد.
– در سفرنامه فیثاغورث ۵۷۰ قبل از میلاد تا سال ۱۹۵۸ در تمام منابع مکتوب جهان نام خلیجفارس و یا معادلهای آن در دیگر زبانها ثبت شدهاست.
-داریوش در کتیبهای از خلیج فارس به نام «دریایی که از پارس میآید» نام برده است.
– یونانیهای باستان این خلیج را «پرسیکوس سینوس» یا «سینوس پرسیکوس» که همان خلیج فارس است، نامیدند.
– استرابن جغرافیدان سده نخست میلادی نیز به کرات در کتاب خود از خلیج فارس نام برده است. وی محل سکونت اعراب را بین دریای سرخ و خلیج فارس عنوان میکند.
– فلاریوس آریانوس مورخ دیگر یونانی در کتاب تاریخ سفرهای جنگی اسکندر از این خلیج به نام «پرسیکون کیت» که چیزی جز خلیج فارس نیست نام میبرد.
-جستوجو در سفرنامهها یا کتابهای تاریخی بر حجم سندهای خدشهناپذیری که خلیج فارس را «خلیج فارس» گفتهاند، میافزاید.
– تا قرن ۱۹ میلادی، تقریبا در تمامی اسناد موجود، این آبراهه در فارسی با نام خلیج فارس یا دریای فارس، در عربی با نامهای الخلیج الفارسی یا بحرالفارسی یا بحرالعجم، و در زبانهای اروپایی با نامهایی مانند Persian Gulf، Sinus Persicus، Persische Golf، و Golfo di Persia نامیده میشده است.
– آثار عربزبان نیز بهترین و غنیترین منابعی هستند که برای شناسایی و توجیه وجهتسمیه این دریا میتواند مورد استفاده قرار گیرد.
– در تمام منابع عربی تا قبل از سال ۱۹۵۸ خلیج فارس با نام بحر فارس و یا خلیج فارس ثبت شده است. در این منابع و آثار از دریای فارس و چگونگی آن بیش از آثار فرهنگی موجود در هر زبان دیگری گفتوگو شده است.
شورای عالی انقلاب فرهنگی با توجه به هدف قراردادن هویت فرهنگی و تاریخی ملت ایران از سوی ایادی استکبار جهانی به خصوص برخی از کشورهای همسایه و تلاش آنان برای تحریف نام تاریخی خلیج فارس، به پیشنهاد شورای فرهنگ عمومی روز اخراج پرتغالیها از تنگه هرمز را به عنوان روز ملی خلیج فارس نامگذاری کرد.
– در آثار ابن بطوطه، حمدالله مستوفی، یاقوت حموی، حمزه اصفهانی، ناصرخسرو قبادیانی، ابوریحان بیرونی، ابن بلخی و دیگرانی که اکثر آنان کتابهای خود را به زبان عربی نیز نوشتهاند، و همچنین در آثار نویسندگان جدید عرب از نام «خلیج فارس» بدون کم و کاست یاد شده است.
-بحر فارس نامی است که عربها در قرون اولیه اسلام به جای دریای پارس به کار میبردند و این مفهوم شامل خلیج فارس و دریای عرب نیز میشد.
– به شهادت تاریخ، گستره نیلگون خلیج فارس همواره تحت حمایت حاکمیت پارسیان بوده، و ایرانیان نه تنها بر این قلمرو آبی، بلکه بر فرسنگها دورتر از آن ـ در زمانهای که هنوز نامی از بسیاری از کشورهای تازه رسمیت یافته امروزی در بین نبوده ـ حکمروایی داشتهاند.
– با عنایت به واقعیات و اسناد غیر قابل انکار تاریخی اصرار بر تغییر نام خلیج فارس به هر عنوان دیگری یا ناشی از جهل و بیسوادی تاریخی و جغرافیایی و یا حرکتی گستاخانه به تحریک کشورهای استعمارگر خارجی است که همواره سعی در ایجاد شکاف و اختلاف و فتنهانگیزی در بین مسلمانان منطقه داشتهاند.
– خلیج فارس یکی از مشهورترین دریاهای جهان است که از دیر باز به عنوان یکی از مهمترین مراکز تبادل فرهنگی شناخته شده است و همچنین این دریا از جایگاه والایی به عنوان تجلیگاهی از تمدن شکوهمند ایران به شمار میآید.
– از آثاری که در سواحل خلیج فارس، در نتیجه حفاریهای باستانشناسان به دست آمده، تاریخ مدنیت در این منطقه به هزاره سوم پیش از میلاد میرسد.
– قدیمیترین نام خلیج فارس، پیش از مهاجرت آریاییها، «نارموتو» به معنای رود تلخ بوده است.
– از زمان آغاز حکمرانی قوم ایرانی «پارس» این دریا به عنوان خلیج فارس نامگذاری و آثاری که از آن روزگار باقی مانده است، گواه این مدعاست.
– مورخ یونانی فلاویوس آریا نوس (قرن دوم میلادی) و همزمان با وی بطلمیوس و مورخان رومی نیز از این دریا با عنوان «دریای پارس» یاد کردهاند.۱
– در دوره اسلامی، از شروع فتوحات تا عصر حاضر تمامی جغرافیدانان و مورخان مسلمان نیز از این دریا با عنوان «بحر الفارس» یا «خلیج الفارسی» یاد کردهاند که فهرست مفصلی از این موضوع در تحقیقی که دکتر محمد جواد مشکور در این زمینه انجام داده، ذکر شده است.۲
– نام خلیج فارس در سفرنامهها و آثار مورخان و جغرافیدانان دیگر ملل جهان نیز آمده است.
-در نقشههای جغرافیایی بسیاری که از زمانهای بسیار دور تا امروز در نقاط مختلف جهان ترسیم شده است، این دریا با عنوان پارس یا فارس معرفی شده است.۳
– در سال ۱۹۵۸ سرهنگ عبدالکریم قاسم با کودتایی در عراق به حکومت رسید. وی، از گرد راه نرسیده، داعیه رهبری جهان عرب را طرح کرد. در راستای این اندیشه بود که وی از تاکتیک «دشمنتراشی برای تحریک احساسات عمومی ملی» سود جست و برای نخستین بار خلیج فارس را به نام جعلی «خلیج عربی!» خواند.
– در برخی از منابع آمده است که جعل نام خلیج فارس، تقلبی بود که سر چارلز بلگریو، از عوامل انگلستان، با هدف ایجاد تفرقه بین ایرانیان و اعراب در منطقه بر سر زبان سران وابسته عرب انداخت.۴
پیامک های کوتاه در مورد روز ملی خلیج فارس
– در آن کران به حرمت نام خلیج فارس
از عمق جان به لحن خروشان من، سلام…
– ابرهایی سیاه میآیند، بادها میوزند از هر سو
یک خلیج همیشه فارس میماند، جزر و مدهای ساده بیاثرند۵
( … وطن یعنی خزر، صیاد، جنگل
خلیج فارس، رقص نور، مشعل
وطن یعنی دیار عشق و امید
دیار ماندگار نسل خورشید۶
-ای عشق آفتاب و زمین ای خلیج فارس
چشم آبی همیشگی قصههای من۷
-ای همیشه نیلگون، ای خلیج فارس
نام نامیات هماره جاودانه است
نام نامیات هماره بر زبان موج
جاودانترین سرود عاشقانه است…۸
– ای خلیج فارس، ای در دانه مرواریدها
دشمنان بر نام تو کردند بس تردیدها
نام نیکت در جهان بوده است، هم دریای پارس
پارسها، بس سالها دارند بر نامت سپاس…۹
– ای خلیج فارس بام گنبد دوار ما
نام تو منقوش در قلب و دل بیدار ما…۱۰
– ای وارثان پاکی! من آخرین نگاهم
بر آسمان آبی این خاک
و خلیج همیشگی فارس، فارس، فارس خواهد بود.
-ای شب از مهتاب تو روشن شده
روی خاک از آب تو گلشن شده
ای خلیج فارس، ای نام بلند
ای شکوهت مثل الوند و سهند
ای غرورت مظهر پایندگی
نام تو دیباچه بالندگی…۱۱
-نام تو زیباست
موجهایت
مهربان با ماست
در حریمت پا اگر بیگانه بگذارد
طعمه ناب نهنگان تو خواهد بود
تاکنون ماندی
بعد از این هم نیز میمانی…۱۲
– نمیفهمد رقیب گول و گیجت
که بیمرگند یاران بسیجت
و ما تا زندهایم و زندگی هست
همیشه فارس میماند خلیجت
– وطن یعنی سرای ترک تا پارس
وطن یعنی خلیج تا ابد فارس۱۳
– از خطه جنوبم و چشمان نیلیام
دارد دلیلهای قشنگ از خلیج فارس
بالاترین نشان لیاقت برای ماست
این حرمت همیشه سه رنگ از خلیج فارس۱۴
– که موجهای جهانگرد میکنند زیارت
خلیج آبی پر آفتاب فارسزبان را
چه سالهای درازی کشانده است به کشتی
روایتش دل دریانوردهای جوان را…۱۵
-ای مرز آب و آبی
بر سرزمین روشن مهتابی
فانوس یاد تو
در کیش و قشم و هرمز و هنگام
در کوچههای لارک و لاوان
در سنگلاخ تنب و ابوموسی
در خاطرات خارک
پیوسته روشن است
ما با تو ای خلیج شقایق
خلیج فارس
چون صخرههای تو تا به ابد جاودانهایم.۱۶
– خلیج فارس
رو به ماندن میوزد
و همین که مه بر پشت
با نسیم پگاهان
بپراکند
از تاری تا روشنای
نرگس ایرانی میدمد
در سورنای بودن خویش.۱۷
-هر صبحدم
سجاده میگشایم
از خزر تا خلیج فارس۱۸
-خلیج فارس چگونه شود خلیج عرب؟
که هر که گفت چنین، مبتلا به هذیان است
چگونه منکر نام بلند فارس شود
بر این خجسته لقب، صد دلیل و برهان است…۱۹
-از شرم، رودهای زمین خشک میشوند
یک روز اگر خلیج، خلیج عرب شود!۲۰
-تو تا ابد تنها خلیج فارس خواهی ماند
میبوسمت از دورای پهناور آبی
-خلیج فارس ندارد هویت عربی
نه با دسیسه و آژیر سرخ و رنگ بنفش
بپرس از همه عالم، خلیج آینهپوش
چگونه فارس عرب شد به یک درنگ بنفش؟
-غروب و ساحل و توفان، خروش رستاخیز
خلیج فارس! الا سرزمین حادثهخیز
چگونهات بسرام؟ همیشه آبی من!
شکوه جاری این نقشههای بیپاییز…۲۱
– سوداگران خیره سر و رهزنانِ باد
گم میشوند در شکم موجهای تو
دریای تو همیشه خروشان خلیج فارس
تاریخ پر حماسه ایران بهای تو۲۲
-نام خلیج فارس، یک نام بینظیر، یک نام سربلند
رنگ خلیج فارس، همرنگ آسمان، ناب و شکوهمند چون پرچم سه رنگ، این نام آشنا، در قلب من نشست
نام خلیج فارس، مفهوم زندگی، آینه من است… .
۱. شعیب بهمن، خلیج فارس، ص ۲۷، برگرفته از: سایت مرکز مطالعات خلیج فارس.
۲. محمد جواد مشکوه، نام خلیج فارس در طول تاریخ، ص ۷.
۳. بنیاد ایرانشناسی، نقشههای تاریخی خلیج فارس، ص ۲۴.
۴. خلیج فارس، ص ۷۷.
۵. روزنامه جام جم، ۲۱/۲/۱۳۸۷، ص ۱۱.
۶. روزنامه اطلاعات، ۱۵/۸/۱۳۸۷، ص ۶.
۷. ایران ما، ص ۱۵۶.
۸. همان، ص ۱۵۵.
۹. همان، ص ۱۵۲.
۱۰. روزنامه جمهوری اسلامی، ۲۱/۸/۱۳۸۷، ص ۱۴.
۱۱. روزنامه اطلاعات، ۱۳/۴/۱۳۸۷، ص ۶.
۱۲. ایران ما، ص ۱۵۳.
۱۳. همان، ص ۲۰۰.
۱۴. همان، ص ۱۵۴.
۱۵. روزنامه جام جم، ۲۸/۳/۱۳۵۸، ص ۸.
۱۶. فرصت نایاب، ص ۲۲۳.
۱۷. ماهنامه شعر، خرداد ۱۳۸۷، ص ۹.
۱۸. ایران ما، ص ۱۵۲.
۱۹. روزنامه اطلاعات، ۸/۳/۱۳۸۷، ص ۳.
۲۰. ایران ما، ص ۱۵۷.
۲۱. همان، ص ۱۵۶.
۲۲. فرصت نایاب، ص ۱۶۰.
انتهای پیام /اختصاصی صبح رابر