لَقَدْ أَکْرَمَ اللَّهُ النبِى مُحَمدا فأَکرَمُ خَلْقِ اللَّهِ فِى النّاسِ أَحْمَدُ
وَ شَق لَهُ مِنِ اسْمِهِ لِیُجِلهُ فَذُو الْعَرْشِ مَحمُود وَ هذا مُحَمد
خداى بزرگ، پیامبر خود محمد را گرامى داشت. بر این اساس گرامى‏ترین آفریده خدا احمد است. خداوند نام پیامبر را از نام خود برگرفت تا از مقام وى تجلیل نماید. پس پروردگار صاحب عرش محمود (ستوده) و پیامبر او احمد (بسیار ستایشگر) است. (شرح نهج‏ البلاغه، ابن ابى الحدید، ج ۱۴، ص ۷۸ ؛تاریخ مدینه دمشق، ابن عساکر، ج ۳، ص ۳۲، دارالفکر ۱۴۱۵ ه ق؛البدایه و النهایه، ابن کثیر، ج ۲، ص ۳۲۵، داراحیاء التراث العربى، بیروت ۱۴۰۸ ه ق ؛تاریخ الخمیس، ج ۱، ص ۲۵۴؛ الغدیر، علامه امینى، ج ۷، ص ۳۳۵- ۳۳۱٫)

ب) حمایت‏هاى بى‏دریغ ابوطالب از پیامبر (ص)
همه تاریخ‏نگاران مشهور اسلامى، فداکارى ‏هاى بى‏ نظیر و حمایت‏هاى سرنوشت ساز ابوطالب را از ساحت مقدس رسول خدا (ص) را یادآور شده‏ اند که این خود دلیلى روشن بر ایمان محکم اوست.
ابوطالب براى حمایت از اسلام و حراست از پیامبر (ص) سه سال آوارگى و زندگى در شعب ابوطالب به همراه رسول خدا را بر ریاست قریش ترجیح داد و تا پایان محاصره اقتصادى مسلمانان در کنار ایشان باقى ماند و همه مشکلات را در آن شرایط طاقت‏فرسا تحمل کرد.( ر. ک: سیره حلبى، ج ۱، ص ۱۱۳، داراحیاءالتراث العربى، بیروت ؛تاریخ الخمیس، ج ۱، ص ۲۵۳، دارصادر، بیروت ،سیره النبى، ابن هشام، ج ۱، ص ۱۹۳، دارالفکر، بیروت ؛شرح نهج‏البلاغه، ابن ابى الحدید، ج ۱۴، ص ۵۲، چاپ کتابخانه آیت اللَّه مرعشى نجفى ).
ج) محبت رسول خدا (ص) نسبت به ابوطالب
رسول خدا (ص) در مناسبت‏هاى گوناگون از عموى خود، ابوطالب، تجلیل مى‏ کرد (شرح نهج ‏البلاغه، همان، ص ۷۰) و دوستى خویش را نسبت به او ابراز مى‏داشت. حلبى در سیره خود از رسول خدا (ص) چنین روایت مى‏کند: «ما نالت قریش منّى شیئا أکرهه (اى أشد الکراهه) حتّى مات أبوطالب»(سیره حلبى، ج ۱، ص ۳۵۳،) داراحیاء التراث العربى، بیروت) «تا ابوطالب زنده بود، کفار قریش نتوانستند به من آزار سختى رسانند.»
محبت پیامبر گرامى اسلام (ص) به ابوطالب گواه روشنى است بر ایمان محکم اوست زیرا رسول خدا (ص) بنا بر نصّ آیات قرآن، تنها مؤمنان را دوست مى‏دارد و نسبت به کافران و مشرکان سخت‏گیر مى‏باشد: «مُحمدرَسُولُ اللَّهِ وَ الذیِنَ مَعَهُ أَشِدّاءُ عَلَى الکُفارِ رُحَماءُ بَیْنَهُمْ»( سوره فتح، آیه ۲۹) محمد، پیامبر خدا، و کسانى که با وى هستند با کافران سخت‏گیر و با همدیگر مهربانند.
د) گواهى صحابه رسول خدا (ص)
گروهى از صحابه پیامبر (ص) بر ایمان راستین ابوطالب گواهى داده‏اند. ابوذر غفارى درباره ابوطالب چنین مى‏گوید: «و اللَّه الذى لا إله الّا هو ما مات أبوطالب رضى اللَّه عنه حتّى أسلم»( الغدیر، علامه امینى، ج ۷، ص ۳۹۸، ح ۳۶، دارالکتب العربى بیروت ؛شرح الأخبار، النعمان بن محمد التمیمى المغربى، ج ۲، ص ۲۹۸، مؤسسه النشر الاسلامى) «سوگند به خداوندى که جز او خدایى نیست، ابوطالب از دنیا نرفت مگر این که اسلام را اختیار نمود.»
از ابن عباس و ابوبکر بن ابى قحافه نیز با سندهاى فراوانى چنین روایت شده است: «ابوطالب از دنیا نرفت مگر این که که گفت: «لاإله‏الّااللَّه محمدا رسول اللَّه»( الغدیر، علامه امینى، ج ۷، ص ۳۶۹، دارالکتب العربى، بیروت، ۱۳۷۸ ه ق ؛شرح نهج‏البلاغه، ابن ابى الحدید، ج ۱۴، ص ۷۱، چاپ کتابخانه آیت اللَّه مرعشى).
منکران ایمان ابوطالب انگیزه تمام تلاش‏هاى او را انگیزه خویشاوندى آن جناب مى‏دانند در صورتى که پیوند خویشاوندى هرگز نمى‏تواند محرک انسان براى این گونه فداکارى‏هاى طاقت‏فرسا و استقبال از خطرهاى گوناگون باشد، این گونه فداکارى‏ها همیشه پشتوانه ایمانى و اعتقادى والایى لازم دارد. اگر انگیزه ابوطالب تنها پیوند خویشاوندى بود، چرا عموهاى دیگر پیامبر، مانند عباس و ابولهب چنین کارى نمى‏کردند. آنان که کوشیده‏اند کفر ابوطالب را اثبات کنند، گرایش‏هاى تعصب‏آمیز و انگیزه‏هاى سیاسى داشته‏اند.
اصحاب بزرگ پیامبر که بعدها رقیبان سیاسى على (ع) گشتند، عموماً هم خود و هم پدرانشان سابقه بت‏پرستى داشتند و تنها على (ع) بود که سابقه بت‏پرستى نداشت و از کوچکى در مکتب پیامبر با یکتاپرستى پرورش یافته بود. کسانى که مى‏خواستند از مقام على (ع) بکاهند و شأن والاى او را پایین بیاورند تا با دیگران یکسان شود، ناگزیر تلاش کردند کفر پدر او را اثبات کنند.
در واقع ابوطالب (ع) جرمى جز این ندارد که پدر على (ع) است، و اگر فرزندى همچون على (ع) نداشت، چنین تهمتى به او نمى‏زنند. در این گونه حق‏کشى‏ها، تلاش‏هاى امویان و عباسیان را نیز نباید نادیده گرفت زیرا اجداد هیچ کدام از آنها در رتبه على (ع) نبودند و سابقه او را در اسلام نداشتند از این‏رو کوشیدند کفر پدر او را اثبات کنند تا از این طریق مقام او را پایین بیاورند.

کمکهای ابوطالب و امیرالمومنین در شعب به پیامبر
پرسش. حضرت ابوطالب و امام علی(ع) در جریان «شعب ابوطالب» چگونه پیامبر را یاری کردند؟
هنگامى که قریش، پیامبر اکرم و مسلمانها را در یک محاصره اقتصادى و اجتماعى و سیاسى شدید قرار دادند و روابط خود را با آنها قطع کردند، ابوطالب یگانه حامى و مدافع حضرت، سه سال از همه کارهاى خود دست کشید و بنى هاشم را به درّه‏اى که در میان کوههاى مکه قرار داشت و به شعب ابوطالب معروف بود برد و آنجا سکنى گزید. علامه امینی ـ قدس سره ـ می نویسد: بنوهاشم و بنوالمطلب به سوی ابی طالب آمده و همراه با او در شِعْب داخل شدند.( الغدیر، ج ۷، ص ۳۶۳٫ تهران ۱۳۶۶ هـ . ش)
مورخان می نویسند: زمانی که ابوطالب احساس کرد مشرکان قریش برای کشتن رسول خدا ـ ص ـ متحد شده اند، فرزندان عبدالمطلب را جمع نموده، دستور داد تا رسول خدا را درون شِعْبِ خود جای دهند و از او حفاظت کنند.
شب هنگام که همه به خواب می رفتند ابوطالب، رسول خدا ـ ص ـ را از بستر بیرون برده، یکی از فرزندان یا برادران و یا پسرعموهای خود را به جای آن حضرت می خوابانید تا پیامبر از توطئه احتمالی دشمن جان سالم بدر برد.( اتحاف الوری باخبار ام القری، ص ۲۸۴٫ انساب الاشراف،ج ۱،ص ۲۳۰،مغازی رسول الله لعروه بن زبیر،ص ۱۱۴)
در بعضی از گزارشات نام آن شخصی که به جای پیامبر می خوابید را امیرالمومنین علی علیه السلام ذکر کرده اند و آمده که: حضرت ابوطالب فداکارى را بجائى رسانید که اضافه بر ساختن برجهاى مخصوصى براى جلوگیرى از حمله قریش هر شب پیامبر را از خوابگاه خود بلند مى‏کرد و جایگاه دیگرى براى استراحت او تهیه مى‏نمود و فرزند دلبندش امام على (ع) را بجاى او مى‏خوابانید(البدایه و النهایه، ج ۳، ص ۸۴) و هنگامى که على (ع) مى‏گفت: پدر جان من با این وضع بالاخره کشته خواهم شد، پاسخ مى‏دهد: عزیزم بردبارى را از دست مده هر زنده به سوى مرگ رهسپار است من ترا فداى فرزند عبدالله نمودم جالب توجّه اینکه على (ع) در جواب پدر مى‏گوید: پدرجان این کلام من نه به خاطر این بود که از کشته شدن در راه محمد (ص) هراسى دارم، بلکه بخاطر این بود که مى خواستم بدانى چگونه در برابر تو مطیع و آماده براى یارى احمدم. (شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج ۱۴، ص ۶۳)
در زمانی که پیامبر و بنی هاشم در شعب بودند، علی بن ابی طالب ـ ع ـ علاوه بر حفاظت از پیامبر گاهی اوقات مخفیانه از شِعْبِ خارج شده، غذا و امکانات تهیه و آن را با خود به درون شِعْبِ می آورد.( الصحیح من سیره النبی، ج ۲، ص ۱۰۹٫ قم ۱۴۰۰ هـ . ق.)
پس از مدت کوتاهی که از ماجرای شعب گذشت حضرت ابوطالب از دنیا رفت.
عبید بن زراره از امام صادق ـ ع ـ نقل می کند که فرمود: هنگامی که ابوطالب وفات یافت جبرائیل بر رسول خدا ـ ص ـ نازل شده و گفت: «یا مُحمّد اُخْرُجْ مِنْ مَکّه… ای محمد از مکه خارج شو!» که در این شهر یاوری برای تو نیست. قریش نیز بر رسول خدا ـ ص ـ هجوم آوردند آن حضرت نیز ترسان بیرون شد تا به کوهی در مکه که به آن حَجون می گفتند رسید.( اصول کافی، ج ۱، ص ۴۴۹، چاپ بیروت. وافی، ج ۳، ص ۷۰۰)
این روایت نشان می دهد که تا چه اندازه وجود حضرت ابوطالب برای پیامبر ارزشمند بوده است.

منبع : بوتیا