در گذشته هایی دور کتاب از اهمیت بیشتری بر خوردار بود. درست زمانی نه چندان دور که سی دی ها و نرم افزار های گوناگون چنین به وفور وجود نداشت، تنها راه افزایش علم و کسب اطلاعات کتاب بود. حتی یکی از رایج ترین سرگرمی ها مطالعه کتاب و یا بعضاً مجلات بود؛ اما اکنون با وجود فناوری های گوناگون کتاب هم کم کم جای خود را به نرم افزار ها داده است! دیگر تحقیقات هم با تمسک جستن به همین نرم افزار ها انجام می شود و کم ترین مراجعه به کتاب صورت می گیرد.

شاید بعضی افراد که حساسیت بیشتری نسبت به اطلاعات مورد نظر خود دارند، تنها برای تطبیق نرم افزار با کتاب مربوطه نگاهی به نسخه مکتوب آن کنند. چرا که نسخ قدیمی بسیاری از کتب هنوز نرم افزاری نشدند و برای یافتنشان باید به کتب بسیار کهن با مجلد هایی رنگ و رو رفته مراجعه کرد.

اما چرا اشتیاق مردم به کتاب و کتاب خوانی کم شده؟

هر ساله نزدیک به اردیبهشت ماه و برگزاری نمایشگاه کتاب آمار سرانه مطالعه اعلام می شود. آماری که داده می شود، بسیار جای تأسف دارد و به زبان خودمانی بگویم مایه آبروریزی است! اما به هر حال این سرانه مطالعه را من و شما رقم می زنیم  و این وسط استثنائاتی هم باشد به پای ما خواهند سوخت.

چرا تمایلی به این موجود دوست داشتنی نداریم؟

کتاب خواندن زمان می خواهد

ما اکثراً خود را آن قدر درگیر کارهای مختلف می کنیم که دیگر زمانی برای مطالعه باقی نمی ماند، اگر محصلیم درگیر درس! اگر خانه داریم کار خانه! و اگر مشغول به کاریم درگیر کار هستیم و این توجیه را داریم ” وقت نمی شود کتاب بخوانیم”.

 حوصله می خواهد

عمدتاً حوصله کافی را برای مطالعه یک کتاب نداریم. یا خسته ایم یا ناراحت یا بسیار خوشحال که در هر صورت ترجیح می دهیم نیازمان به کسب اطلاعات را به گونه ای دیگر برطرف کنیم.

هر چه بخواهیم با اینترنت پیدا می کنیم

به جای تورق یک کتاب بیشتر راغبیم در اینترنت جستجو کرده و موضوع مورد نظر را پیدا کنیم.

حال خواندن نداریم

کتاب مقداری سنگین است و ما حال خواندن این همه صفحه را نداریم، شاید از آن روزگار که در اتوبوس ها و مراکز خرید و پارک ها بعضی افراد را روزنامه به دست و یا در حال کتاب خواندن می دیدیم چندان نگذشته باشد اما امروزه همه سربزیر شده اند و با گوشی همراهشان دائم بر خط هستند و از جک های متبذل و عکس های بی ربط و باربط استفاده می کنند و صرفا اطلاعاتشان در حد خنداندن است و بس…! بسیاری از موارد دیگر

اما جاذبه های یک کتاب کدامند؟

سرانه مطالعه کشور بسیار اندک است، اما روز به روز رمان های بسیاری انتشار پیدا می کند، با احترام به همه آن ها اما باید قبول کرد که بار علمی هیچ کدام به درصدی هم نمی رسد و باز ما خالق عجایب می شویم و اشتیاق به این دست کتاب ها و رمان ها در کشور ما زیاد است.

پس مردم علاقه به مطالعه کتابی دارند که برایشان اشتیاق ایجاد کند

نمی توان گفت: همگی باید فلان کتاب علمی، تاریخی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را بخوانند و یا حتی کتب مذهبی؛ اما یک حد متوسط در جامعه را همه نیاز داریم. یک شهروند باید در اندازه ای متوسط از مسائل گذشته های دور و نزدیکش اطلاعات داشته باشد. اگر هر کس بپذیرد که این لازمه یک زندگی است آن را پس نخواهد زد. نیازی نیست کتابی را در یک روز به پایان ببریم. نمی خواهد حتماً همان روز که شروع کردیم تا آخرین برگ آن را بخوانیم، می توان برای مطالعه یک کتاب چند هفته ای را زمان صرف کرد و یا اینکه تنها قسمتی از آن را مطالعه نمود.

موضوعات مورد علاقه را پیدا کنیم

در این همه موضوعات مختلفی که بار علمی دارند مطمئنا یکی از آن ها مورد علاقه ماست آن را پیدا کرده و با مطالعه آن بار علمی خود را بیفزاییم.

فقط به دنبال درس محض نباشیم

این اشتباه است که یک محصل تنها به دنبال کتب درسی باشد، مرسوم شده است خانواده ها فرزندان خود را به مطالعه کتاب های درسی تشویق می کنند و حتی در بعضی موراد کتاب های غیردرسی از هر نوعی که باشد را ممنوع اعلام می کنند. این نکته ای غیر قابل انکار است که بالا رفتن سطح علمی و اطلاعات روز دانش آموزان بدون مطالعه کتب مختلف به ویژه کتاب های مفید در گروه سنی خودشان امکان پذیر نیست.

قیمت های کتاب ها بعضاً بالاست و قدرت خرید به هر کسی را نمی دهد

این گله را بسیار شنیده ایم علی الخصوص در نمایشگاه قرآن و کتاب. حقیقتاً قیمت کتاب ها بالاست و مردم راغب به خرید نمی شوند اگر مسئولین هم مثل ما علاقه مند به افزایش سرانه مطالعه هستند تا این آمار دلپسند! را هر ساله اعلام نکنند، بهتر است فکری به حال بخش نشر کشور بکند. هستند کسانی که خیال مطالعه دارند اما به دلیل افزایش قیمت ها سمت کتاب نمی روند زیادند.

نرم افزارها جای کتاب

بدیهی است که باید با علم روز پیش رفت اکنون با استفاده از بسیاری از نرم افزار ها می توان با قیمتی اندک به بسیاری از کتب دسترسی داشت، اما باز هم همه کتب در دسترس نیستند هر چند که به زعم عده ای هیچ چیز جای تورق کردن یک کتاب را نخواهد گرفت.

انگیزه ها را بالا ببریم

با برگزاری انواع مسابقات در مدارس و دانشگاه ها و اهدای جوایز عالی و برگزاری مسابقات کتاب خوانی- اکنون نیز دست و پا شکسته! در حال برگزاری است- و تداوم بخشیدن و افزایش موضوعات اشتیاق مردم را  به خواندن کتاب افزایش داد.

مجله خوانی هم بد نیست

متأسفانه مجلات رو به زردی نهادند. مطالعه مجله بد نیست اما به سبب این که مجلات مدام در پی آن هستند که با انتشار خبری گوی سبقت را از دیگران بربایند! دیگر نمی توان به آن ها به عنوان وسیله ای برای افزایش علم نگاه کرد مگر مجلاتی قدیمی و اندک که باز هم جای تأسف دارد که خوانندگان خواست خود را دارد و با مقبولیت همگانی رو به رو نیست.

مهم ترین کتاب را فراموش نکنیم

چه بسیار در دین ما سفارش شده که بر هر مسلمانی لازم است تا هر روز ۵۰ آیه تلاوت کند. اما به راستی کدام یک از ما این عمل را انجام می دهیم؟ جالب است بدانید که پیروان تمام ادیان این کار را به عادت هر روزه بدل کرده اند و ما از آن غافلیم! قرآن تنها وسیله ای شده است برای بدرقه کردن یک مسافر و متبرک کردن او نه برای مطالعه! در حالی که علم اصلی و عبرت های بسیار در آن است.

حلاوت آیاتش چه عربی و چه معنای آن به قدری زیاد است که با شروع خواندن یک سروه این اشتیاق را ایجاد می کند تا پایان آیات آن را بخوانیم. مشکل اینجاست که مطالعه روزمره و همیشگی قرآن را شروع نمی کنیم و این باعث می شود علاقه ای به ادامه آن هم نداشته باشیم.

کتب دینی را ارزشمند بدانیم

جزء قرآن کتب دیگری هم چون مفاتیح, نهج البلاغه، صحیفه سجادیه و … را نیز باید ارزشمند بدانیم. باعث سر افکندگی است که در ایران نهج البلاغه وسیله ای است برای پر کردن کتاب خانه ها و در میان ادیان دیگر وسیله ای برای تدبیر امور اجتماعی و وای به حال ما که دیگران از دین ما برای ما نقشه بکشند.

در پایان باید گفت: با همه این صحبت ها  اگر میل به مطالعه ایجاد نشود و در این راستا هر کسی تلنگری به خود نزند، وضعیت همین خواهد بود. علاوه بر مردمی که باید به این سمت و سو کشیده شوند، جلو تر از آن ها مسئولینی هستند که باید فکری به حال مردم و به ویژه جوانان تحصیل کرده کشور بکنند، جوانانی که قرار است آینده کشور را رقم بزنند و این آینده با استفاده از تجربیات و مطالعات رقم می خورد.

انتهای پیام/خ