ما همه امروز وظیفه داریم.
*امر به معروف و نهی از منکر بر همه مسلمین واجب است.
*جلوگیری از منکرات بر همه مسلمین واجب است.
*سفارش به حق که امر به معروف است و نهی از منکر است بر همه مسلمین واجب است.
*شما و ما موظفیم که همه در تمام اموری که مربوط به دستگاه های اجرایی است امر به معروف کنیم و اگر اشخاصی پیدا می شوند که خلاف می کنند، معرفی کنیم به مقاماتی که برای جلوگیری مهیا هستند و مشکلات را هم تحمل کنیم.
* از این جهت که شما می خواهید اطاعت امر خدا بکنید ، نهی از منکر کنید ، بزرگترین منکر غلبه اجانب بر ماست این منکر را باید نهی کنید از مخالفتی که باهم دارند و با ملت دارند و با دشمنان اسلام که خدا فرموده مراوده نکنیم ، صحبت می کنند ، الان منکری بالاتر از این نیست که مصالح مسلمین را به خطر انداخته است.
نهی از منکر اختصاص به روحانی ندارد ، مال همه است ، امت باید نهی از منکر بکند، امربه معروف بکند.
* این کشور باید همه افرادش آمر به معروف و ناهی از منکر باشند و اعوجاج ها را خودشان رفع کنند.
* اصل امر به معروف و نهی از منکر برای این است که جامعه را اصلاح کند.
* ما موظفیم که همه در تمام اموری که مربوط به دستگاههای اجرایی است، امر به معروف کنیم .
* سید الشهدا (سلام الله علیه) از همان روز اول که قیام کردند، انگیزه شان این بود که معروف را اقامه کنند و منکر را از بین ببرند.

**************
امر به معروف از مقام معظم رهبری(مدظله العالی) :

*امام خمینی آمربه معروف وناهی ازمنکر و مجاهد فی سبیل الله بود.
*مساجد به عنوان پایگاه های معنویت و تزکیه و هدایت روز به روز گرم تر و پر رونق تر شود و نشان ایمان و عمل و اخلاق اسلامی در گوشه و کنار جامعه از جمله در مراکز دولتی و ادارات و دانشگاه ها همه را به پیروی از تعالیم نورانی قرآن تشویق نماید. کتاب خدا در میان مردم حضور واقعی بیابد و آموختن و تدبیر و تعمیق درآن ، برای همه به خصوص جوانان و نوجوانان امری رایج و دایر گردد.
*امر به معروف و نهی ازمنکر یک واجب اسلامی است و باید در میان مردم رایج بشود.
*امر به معروف و نهی از منکر یعنی سوق دادن به نیکی ها و بازداشتن از بدی ها.
*استکبار می خواهد در این کشور و در میان این ملت ، ایمان عمیق نباشد، سرگرمی به شهوات باشد«معروف» اسلامی نباشد وآن چه ازنظر اسلام « منکر» است رایج باشد.
*وظیفه جوانان حزب اللهی و مؤمن در مقابل کجروی ها و سوء نیت هایی که در بعضی جاها مشاهده می شود ، چیست؟ اگر منکر است ، وظیفه نهی از منکر است.
* منکرات، هم اخلاقی ، هم سیاسی و هم اقتصادی است . همه جا هم ، جای نهی از منکر است . یک دانشجو هم می تواند در محیط درس و علم ، نهی از منکر کند . یک هنرمند هم با وسایل هنری خود می تواند نهی از منکر کند. روحانیون در محیطهای مختلف یکی از مهمترین عوامل نهی از منکر و امر به معروف هستند. نمی شود این واجب الهی را در دایره کوچک محدود کرد. این کار ، کار همه است.
* هرکس جایگاهی دارد ، اینکه کجا باید نهی از منکر بکنید و در مقابل کدام منکر می توانید مقاومت بکنید و بایستید و کدام را می شناسید ، مهم است؛ کار ، کار مردمی است. البته علمای دین باید مردم را هدایت و راهنمائی کنند ؛ کیفیت نهی از منکر را برای مردم بیان کنند و منکر را برای آنها شرح بدهند.
* در جامعه اسلامی ، تکلیف عامه مردم امر به معروف و نهی از منکر با لسان است ؛ اما اگر کار به برخورد بکشد ، آن ، دیگر بعهده مسئولین است که باید وارد بشوند و آنها ، اینکار را بکنند.
* امر به معروف و نهی از منکر فقط این نیست که ما برای اسقاط تکلیف ، دو کلمه بگوییم ؛ آن هم در مقابل منکراتی که معلوم نیست مهمترین منکرات باشند.
* همه باید امر به معروف و نهی از منکر بکنند، الان هم عرض می کنم ، نهی از منکر کنید . این واجب است امروز امر به معروف و نهی از منکر، هم مسئولیت شرعی و هم مسئولیت انقلابی و سیاسی شماست.
به من نامه می نویسند، بعضی تلفن می کنند و میگویند ما نهی از منکر می کنیم اما مامورین رسمی ، طرف ما را نمی گیرند؛ طرف فرد مقابل را می گیرند . من عرض می کنم مامورین رسمی چه مامورین انتظامی و چه مامورین قضائی حق ندارند از مجرم دفاع بکنند . مأمورین باید از آمر و ناهی شرع، دفاع بکنند. دستگاه حکومت ما باید از آمر و ناهی از منکر دفاع بکنند، این وظیفه است.
*آیا معنای امر به معروف این است که این واجب به این عظمت را که قوام هرچیز به اوست ، بیاورند در یک دایره ای محدود در خیابانهای تهران . این است معنای حضور نیروهای مومن در صحنه های گوناگون جامعه؟ نه خیر، قضیه بالاتر از این حرفهاست.
* مهمترین وظیفه ای که در صراط امر به معروف و نهی از منکر وجود دارد این است که باید نیروهای مومن و حزب الله و آمر به معروف و ناهی از منکر و آنهایی که انگیزه دارند ، باید در نظام اسلامی در صحنه باشند و همه جا باید حضور داشته باشند.
* همه مردم باید وظیفه امر به معروف ونهی از منکر را برای خود قائل باشند و با لحن مناسب محل خلاف و گناه را به خاطی تذکر دهند . وانجام این امر ، در مرحله عمل واقدام تنها با اجازه حکومت باید انجام شود.
* امر به نیکی وصلاح ونهی از بدیها ، مفاسد وتخلفات ، از نظر قرآن کریم واسلام ، تضمین کننده خط صحیح و راه راست است. هر کس به اندازه وسعت وجودی وشعاع قدرت خود ، مسئول است ونباید در مقابل تخلفات ، بدعت گذاریها ، از میان رفتن سنت ها وزمینه سازیهایی که برای تهاجم دشمن صورت می گیرد ، بی تفاوت باقی بماند .
نقش امر به معروف و نهی از منکر در ایران اسلامی ، روز به روز حیاتی تر می شود. خطاب کردن متخلف و بهره گرفتن از زبان ، در نهی او از تخلف و امر وی به معروف ، یک واجب الهی است.
استفاده از زبان در انجام این مهم ، مبتنی بر حکمت و مصلحت است ؛ زیرا اثر توالی امر و نهی زبانی در انسانها حتی با زبان خودش ،همانند اثر توالی قطرات آب در سنگ و صخره است که در آن نفوذ کرده وسر انجام به درون آن راه می یابد. در مسایل جهانی، ملت ایران ونظام جمهوری اسلامی موظف به امر به معروف ونهی از منکر هستند.

* مفهوم امر به معروف و نهی از منکر

امر به معروف و نهی از منکر، یک وظیفه عمومی است. البته ما باید تاسف بخوریم از اینکه معنای امر به معروف و نهی از منکر درست تشریح نمی شود. امر به معروف ، یعنی دیگران را به کارهای نیک امر کردن. نهی از منکر، یعنی دیگران را از کارهای بد نهی کردن . امرو نهی ، فقط زبان و گفتن است ، البته یک مرحله ی قبل از زبان هم دارد که مرحله قلب است و اگر آن مرحله باشد ، امر به معروف زبانی کامل خواهد شد.

* فواید امر به معروف و نهی از منکر

اگر معنای امر به معروف و نهی از منکر و حدود آن برای مردم روشن بشود ، معلوم خواهد شد یکی از نوترین ، شیرین ترین ، کار آمد ترین و کار سازترین شیوه های تعامل اجتماعی ، همین امر به معروف و نهی از منکر است و بعضی ها دیگر در نمی آیند بگویند ( آقا ! این فضولی کردن است )! نه ، این همکاری کردن است ، این نظارت عمومی است ، این کمک به شیوع خیر است ؛ این کمک به محدود کردن بدی و شر است ؛ کمک به این است که در جامعه اسلامی گناه ، گناه بماند. بدترین خطرها این است که یک روز در جامعه ، گناه به عنوان ثواب معرفی بشود ؛ کار خوب به عنوان کار بد معرفی بشود و فرهنگها عوض بشود. وقتی که امر به معروف و نهی از منکر در جامعه رایج شد ، این موجب می شود که گناه در نظر مردم همیشه گناه بماند و تبدیل به ثواب و کار نیک نشود . بدترین توطئه ها علیه مردم این است که طوری کار کنند و حرف بزنند که کارهای خوب – کارهایی که دین به آن امر کرده است و رشد و صلاح کشور در آنهاست – در نظر مردم به کارهای بد ، و کارهای بد به کارهای خوب تبدیل شود این خطر خیلی بزرگی است .
بنابر این اولین فایده ی امر به معروف ونهی از منکر همین است که نیکی و بدی ، همچنان نیکی و بدی بماند . فایده دیگرش این است که وقتی در جامعه گناه منتشر بشود و مردم با گناه خو بگیرند ، آنگاه اگر در راس جامعه هرکسی بخواهد مردم را به خیر و صلاح و معروف و نیکی سوق بدهد، کارش با مشکل مواجه خواهد شد ؛ نمی تواند ؛ یا به آسانی نمی تواند ؛ مجبور است با صرف هزینه ای فراوان این کار را انجام بدهد .

* نهی از منکر در محیط خانواده

در محیط خانواده هم می شود نهی از منکر کرد . در بعضی از خانواده ها حقوق زنان رعایت نمی شود ؛ در بعضی از خانواده ها حقوق جوانان رعایت نمی شود ؛ در بعضی از خانواده ها به خصوص حقوق کودکان رعایت نمی شود؛ اینها را باید به آنها تذکر داد و از آنها خواست. حقوق آنها را تضیع کردن ، فقط به این هم نیست که انسان به آنها محبت نکند؛ نه، سوء تربیتها، بی اهتمامیها ، نرسیدنها ، کمبود عواطف و ازاین قبیل چیزها هم ظلم به آنهاست.

* منکرات رایج در جامعه

منکراتی که در سطح جامعه وجود دارد و می شود از آنها نهی کرد و باید نهی کرد ، از جمله اینهاست : اتلاف منابع عمومی ، اتلاف منابع حیاتی ، اتلاف برق، اتلاف وسایل سوخت، اتلاف مواد غذایی ، اسراف در آب و اسراف در نان . ما این همه ضایعات نان داریم؛ اصلاً این یک منکر است ؛ یک منکر دینی است؛ یک منکر اقتصادی و اجتماعی است؛ نهی ازاین منکر هم لازم است ؛ هر کسی به طریقی که می تواند؛ یک مسؤول یک طور می تواند، یک مشتری نانوایی یک طور می تواند، یک کارگر نانوایی طور دیگر می تواند. طبق بعضی از آمارهایی که به ما دادند، مقدار ضایعات نان ما برابر است با مقدار گندمی که از خارج وارد کشور می کنیم ! آیا این جای تاسف نیست ؟! همه اینها منکرات است و نهی از آنها لازم است. طبق نهج البلاغه ، امیرالمومنین (ع) نهی از اینها را یکی از محورهای اصلی توصیه های خود قرار داده است . در باب مسئولان . در باب عموم مردم هم آنها را وادار کردن به حضور، به فعالیت و احساس مسئولیت در مسائل اجتماعی ، با همین امر به معروف و نهی از منکر.

* گستردگی حوزه نهی از منکر

نهی از منکر در همه زمینه های مهم وجود دارد؛ مثلاً کارهایی که افراد توانا دستشان می رسد و انجام می دهند؛ همین سوء استفاده ی از منابع عمومی ؛ همین رفیق بازی در مسائل عمومی کشور، در باب واردات، در باب شرکتها و در باب استفاده ای از منابع تولیدی و غیره؛ همین رعایت رفاقتها از سوی مسئولان، یک وقت دو نفر تاجر و کاسب هستند و با هم همکاری و رفاقت می کنند، آن یک حکم دارد ؛ یک وقت هست که آن کسی که مسئول دولتی است و قدرت و اجازه و امضاء در دست اوست ، با یک نفر رابطه ی ویژه برقرار می کند؛ این آن چیزی است که ممنوع و گناه و حرام است و نهی از آن بر همه ی کسانی که این چیزها را فهمیده اند – در خود آن اداره ، در خود آن بخش، بر مافوق او ، بر زیر دست او ، واجب است ؛ تا فضا برای کسی که اهل سوء استفاده است ، تنگ بشود.

* امر به معروف نسبت به مسئولان

البته امر به معروف و نهی از منکر حوزه های گوناگونی دارد که باز مهمترینش حوزه مسئولان است ؛ یعنی شما باید ما را به معروف امر، و از منکر نهی کنید. مردم باید از مسئولان، کار خوب بخواهند؛ آن هم نه به صورت خواهش و تقاضا ؛ بلکه باید از آنها بخواهند. این مهترین حوزه است؛ البته فقط این حوزه نیست ؛ حوزه های گوناگونی وجود دارد.

* خطرات ترک امر به معروف و نهی از منکر

یکی از موجبات ناکامی تلاش امیرالمومنین (ع) با آن قدرت و عظمت – در ادامه این راه ، که بالاخره هم به شهادت آن بزرگوار منجر شد ن همین بود . این روایت تکان دهنده و عجیبی است ؛ می فرماید: ( لتاُمرن با لمعروف و لتنهن عن المنکر او لیسلطن ا… علیکم شرارکم فیدعو خیارکم فلا یستجاب لهم ) باید امر به معروف و نهی از منکر را میان خودتان اقامه کنید ، رواج بدهید و نسبت به آن پای بند باشید ؛ اگر نکردید ، خدا اشرار و فاسدها و وابسته ها را بر شما مسلط می کند؛ یعنی زمام امور سیاست کشور به مرور به دست امثال حجاج بن یوسف خواهد افتاد‍‍‍‍‍‌! همان کوفه یی که امیرالمومنین (ع) در راس آن قرار داشت و در آنجا امر و نهی می کرد و در مسجدش خطبه می خواند، به خاطر ترک امر به معروف و نهی از منکر، ‍‍به مرور آن جایی رسید که حجاج بن یوسف ثقفی آمد و در همان مسجد ایستاد و خطبه خواند و به خیال خود مردم را موعظه کرد! حجاج چه کسی بود؟ حجاج کسی بود که خون یک انسان در نظر او ، با خون یک گنجشک هیچ تفاوتی نداشت! به همان راحتی که یک حیوان و یک حشره را بکشند، حجاج یک انسان را می کشت . یک بار حجاج دستور داد و گفت همه مردم کوفه باید بیایند و شهادت بدهند که کافر هستند و از کفر خودشان توبه کنند ؛ هر کس بگوید نه، گردنش زده می شود . با ترک امر به معروف و نهی از منکر ، مردم اینگونه دچار ظلمهای عجیب و غریب و استثنایی و غیر قابل توصیف و تشریح شدند . وقتی که امر به معروف و نهی از منکر ، نشود و در جامعه خلافکاری ، دزدی ، تقلب و خیانت رایج گردد بتدریج جزو فرهنگ جامعه بشود ، زمینه برای روی کار ‌‌‌آمدن آدمهای ناباب فراهم خواهد شد.

* امر و نهی صادقانه

وقتی که شما برای کمک به نظام اسلامی مردم را به نیکی امر می کنید – مثلاً احسان به فقرا ، صدقه، راز داری ، محبت ، همکاری ، کارهای نیک ، تواضع ، حلم ، صبر – و می گویید این کارها را بکن ، هنگامی که دل شما نسبت به این معروف ، بستگی و شیفتگی داشته باشد ، این امر شما ، امر صادقانه است .
وقتی کسی را از منکر نهی می کنید – مثلاً ظلم کردن ، تعرض کردن ، تجاوز به دیگران، اموال عمومی را حیف و میل کردن ، دست درازی به نوامیس مردم ، غیبت کردن ، دروغ گفتن، نمامی کردن ، توطئه کردن ، علیه نظام اسلامی کار کردن ، با دشمن اسلام همکاری کردن – و می گویید این کارها را نکن ، وقتی که در دل شما نسبت به این کارها بغض وجود داشته باشد ، این نهی ، یک نهی صادقانه است و خود شما هم طبق همین امر و نهی تان عمل می کنید. اگر خدای ناکرده دل با زبان همراه نباشد ، آنگاه انسان مشمول این جمله می شدکه ( لعن ا… الامرین با المعروف التارکین له)
کسی که مردم را به نیکی امر می کند ، اما خود او به آن عمل نمی کند ، مردم از بدی نهی می کند ، اما خود او همان بدی را مرتکب می شود؛ چنین شخصی مشمول لعنت خدا می شود؛ این چیز خیلی خطرناکی خواهد شد. .

* نباید فقط به نهی از منکر پرداخت

در مسأله ی امر به معروف و نهی از منکر، فقط نهی از منکر نیست؛ امر به معروف و کارهای نیک هم هست. برای جوان، درس خواندن، عبادت کردن، اخلاق نیک، همکاری اجتماعی، ورزش صحیح و معقول و رعایت آداب و عادات خوب در زندگی همه جزو چیزهای خوب است. برای یک مرد، برای یک زن و برای یک خانواده، وظایف خوب و کارهای بزرگی وجود دارد.
هر کسی را که شما به یکی از این کارهای خوب امر بکنید – به او بگویید و از او بخواهید – امر به معروف است. نهی از منکر هم فقط نهی از گناهان شخصی نیست. تا می گوییم نهی از منکر، فوراً در ذهن مجسم می شود که اگر یک نفر در خیابان رفتار و لباسش خوب نبود، یکی باید بیاید و او را نهی از منکر کند، فقط این نیست.

* نظام امر به معروف

یک نکته را هم می خواهم یاد آوری کنم ، و آن نظام امر به معروف ونهی از منکر است . امر به معروف ونهی از منکر واجب حتمی است ، فقط من وشما به عنوان مسئولان کشور وظیفه مان در باب امر به معروف ونهی ازمنکر سنگین تر است. باید از شیو ه ها و وسایل مناسب استفاده کنیم ؛ اما آحاد مردم هم وظیفه درند . با چهارتا مقاله در فلان روزنامه ، واجب امر به معروف نه از وجوب می افتد ، نه ارزش تاثیر گذاری اش ساقط می شود . قوام ورشد و کمال و صلاح ، وابسته ی به امر به معروف ونهی از منکر است ؛ اینهاست که نظام را همیشه جوان نگه می دارد . حالا که نظام ما بیست یک ساله و جوان است و در مقایسه با نظام فرتوت هفتاد ساله ی پیر کمونیستی در شوروی به طور طبیعی هم جوان است ، اما اگر صد سال هم بر چنین نظامی بگذرد ، چنانچه امر به معروف باشد وشما وظیفه ی خودتان بدانید که اگر منکری را در هر شخصی دیدید ، او را از این منکر نهی کنید، آنگاه این نظام اسلامی همیشه تر وتازه وبا طراوت وشاداب می ماند .

* امیرالمومنین (علیه السلام) شهید امر به معروف و نهی از منکر

وظیفه بزرگی بر دوش ما قرار دارد. امیرالمومنین (علیه السلام) جان مبارک خود را بر سر این کار گذاشت؛ همچنان که تمام عمر خود را از وقتی که می توانست تلاشی بکند- از همان وقتی که اسلام آورد، از اوان کودکی تا آخر عمر ؛ چه دوران مکه ، چه دوران مدینه ، چه دوران بعد ، چه در دوران خلافت – در همین راه مصرف کرد و یک آن از مجاهدت و تلاش در راه خدا باز نایستاد. برای انسان والایی که می خواهد بر فراز همه ی پدیده های عالم وجود پرواز بکند و هیچ چیز پابند او نباشد و او را اسیر نکند، اسوه ی حقیقی ، امیرالمومنین (علیه السلام) است

* توصیه به مسوولان

یک نکته را می خواهم یاد آوری کنم ، و آن نظام امر به معروف ونهی از منکر است . امر به معروف ونهی از منکر واجب حتمی است ، فقط من وشما به عنوان مسئولان کشور وظیفه مان در باب امر به معروف ونهی ازمنکر سنگین تر است. باید از شیو ه ها و وسایل مناسب استفاده کنیم ؛ اما آحاد مردم هم وظیفه دارند . با چهارتا مقاله در فلان روزنامه ، واجب امر به معروف نه از وجوب می افتد ، نه ارزش تاثیر گذاری اش ساقط می شود . قوام ورشد و کمال و صلاح ، وابسته ی به امر به معروف ونهی از منکر است ؛ اینهاست که نظام را همیشه جوان نگه می دارد . حالا که نظام ما بیست یک ساله و جوان است و در مقایسه با نظام فرتوت هفتاد ساله ی پیر کمونیستی در شوروی به طور طبیعی هم جوان است ، اما اگر صد سال هم بر چنین نظامی بگذرد ، چنانچه امر به معروف باشد وشما وظیفه ی خودتان بدانید که اگر منکری را در هر شخصی دیدید ، او را از این منکر نهی کنید، آنگاه این نظام اسلامی همیشه تر وتازه وبا طراوت وشاداب می ماند .
طرف امر به معروف و نهی از منکر فقط طبقه ی عامه ی مردم نیستند؛ حتی اگر در سطوح بالا هم هستند، شما باید به او امر کنید ؛ نه اینکه از او خواهش کنید؛ باید بگوئید: آقا نکن ؛ این کار یا این حرف درست نیست. امر ونهی باید با حالت استعلاء باشد . البته این استعلاء معنایش این نیست که آمران حتماً باید بالاتر از ماموران ، وناهیان بالاتر از منهیان باشند؛ نه، روح و مدل امر به معروف ، مدل امر ونهی است ؛ مدل خواهش وتقاضا وتضرع نیست . نمی شود گفت که خواهش می کنم شما این اشتباه را نکنید ؛ نه ، باید گفت آقا ! این اشتباه را نکن ؛ چرا اشتباه می کنی؟ طرف ، هر کسی هست – حالا بنده که طلبه حقیری هستم – از بنده مهمتر هم باشد ، او هم مخاطب امر به معروف ونهی از منکر قرار می گیرد. با چهارتا مقاله در فلان روزنامه ، واجب امر به معروف نه از وجوب می افتد ، نه ارزش تاثیر گذاری اش ساقط می شود . قوام ورشد و کمال و صلاح ، وابسته ی به امر به معروف ونهی از منکر است.
منابع:
www.kh-setadehya.ir
www.nemademehr.com
صحیفه نور