به گزارش “صبح رابر” مردم شهرستان رابربه سنت دیرین، اعیاد ملی و مذهبی نوروز، فطر، غدیر و میلاد پیامبر (ص) را به جشن و شادی سپری می‌کنند. در آستانه سال نو، با خانه تکانی، تهیه لباس نو، پختن انواع خوراکی‌های ویژه عید، سال نو را جشن می‌گیرند و در مراسم مذهبی نیز، با احسان نذورات مراسم مولودی خوانی را برگزار می‌کنند. در ایام محرم و سوگواری ائمه (ع) عزاداری می‌کنند. از آیین‌های بومی این بخش می‌توان به مراسم عروسی  اشاره کرد. مردم شهرستان  رابر به ندرت از پوشاک سنتی استفاده می‌کنند. لباس مردان شامل کت، شلوار، پیراهن، کلاه است. زنان نیز از چادر، روسری، مانتو، پیراهن، شلوار و سایر پوشش‌های زنانه استفاده می‌کنند.

مقدمات ازدواج

در قدیم عروسی در این دیار هفت شبانه روز به طول می انجامید.

درقدیم  اول مادر آقا داماد عروس آینده خودش را انتخاب می کرد و با خانواده عروس مطرح می کرد و در صورت موافقت خانواده عروس قرار خواستگاری را می گذاشت و شب خواستگاری خانواده آقا داماد و بزرگان و ریش سفیدان محله را همراه با شیرینی و قرآن و چادر نماز و روسری به منزل پدر عروس می رفتند و یک روز مقدسی را به عنوان روز جشن عروسی انتخاب می کردند.

و بعد مردم برای پاک کردن گندم دور سرهم جمع می شدند و چند مَن  (یک مَن سه کیلو می باشد ) را روی فرش پهن می کردند البته گندم را مردم هرکس به اندازه توان خود می آورد تا در این شادی هم شریک باشند و هم کمکی کرده باشند بعد ازآْن روز گندم ها را با ساز و دُهل و با صلوات و شادی کنان به آسیاب می بردند تا آنها را آرد کنند و روز بعدمردم ( چند نفر از مرد) را برای آوردن هیزم جمع می شدند این افراد هنگام بازگشت نزدیک خانه داماد که می شدن عده ای زن و مرد با ساز و دَهل و کِل کشیدن و آوازهای محلی به استقبال آنها می رفتند و در روز بعد زنان آن محله بای پختن نان جمع می شدند و هرکس تخته و وردنه با خود میآوردند تا در پختن نان عروسی شریک می شدند این نان پختن یک روز یا دو روز طول می کشید از مهمانان با نان و پنیر محلی برای صبحانه و ناهار هم مختصری پذیرایی می کردند

روز دیگر نوبت آسیاب کردن نخودها بود آن هم با آسیاب های دستی ،زنان برای آسیاب کردن با دستی های سنگی و سنتی با ساز ودُهل نخودها را آسیاب می کردند ،پذیرایی این کار بر عهد خانواده داماد بود.

روز بعد خَرجی  عروسی را مبرند یک خرجین آرد و یک بار هیزم و هرچه که رسم خانواده ها بود با ساز و دُهل و با صلوات و شادی کنان به خانه عروس می برند ،عروس در طول این مدت از خانه خارج نمی شد.

روز بعد یک زن و مرد به عنوان خیلی خوان، به درب خانه های هم محلی می رفتند و هم محلی ها و آشنایان و خویشاوندان را برای عروسی دعوت می کردند.

ویک روز قبل از عروسی ،عروس را به حمام می بردند و خرج حمام و تمام همراهی های عروس را داماد می بایست حساب کند.و بعد عصر آن روز مشاطه (آرایشگر) می بایست برای آرایش عروس به خانه عروس می آمد.و عصرآن روز یک تنه چوب سپیدار را به عنوان تراده یا بیرق (که نماد نشان دادن محل عروسی)را با رنگهای پرچم ایران سبز و سفید قرمز و با آینه و میوه انار وسبزی تزئین می کردند و در کنار درب ورودی خانه پدر داماد نصب می کردند.و آشنایان و همسایه ها و هم محلی ها با کله قند و نقل وآجیل در این شادی شریک می شدند .

شب حنا بندان که به شب قبل از عروسی می گویند که فامیل های نزدیک همسایه ها و هم محلی ها را در این شادی شریک بودندوکفدست های آقا داماد و سر آن را حنا می بستند و حنا را با ساز و دُهل و کِل، با صلوات و شادی کنان همراه  خانواده آقا داماد و اقوام و خویشان به خانه پدر عروس  می بردند و کف دستها و سر عروس خانم را حنا می بستند.

وروز عروسی که از قبل عروسی خانواده آقاداماد خانه های همسایه ها را برای کمبود جا ومکان قرض می گرفتند  وهمه اقوام و خویشان و همسایه ها  همراه با هدایای به منزل آقا داماد می آمدندو آرایشگر در خانه پدری عروس،عروس خانوم را آماده می کرد برای جشن عروسی  و عصر آن روز مردم رابا شربت و شیرینی و نهار (آبگوشت)پذیرایی می کردند و عصر آن روز آقا داماد را برای پوشاندن لباسهای دامادی به سر آب یا یک مکان مقدس می بردند وبیشتر خویشاوندان و همسایه ها  با آیئنه و قرآن و کله قند و رقص های محلی و چوب بازی به جشن عروسی گرمی می دادند و در همان زمان همه آنهایی که دعوت کرده بودند هدیه  ها یامبلغی پول که برای آغاز زندگی مشترک  پیشکش می کردند و اولین مبلغ یا هدیه ها را خانواده آقا داماد و خانواده عروس خانوم  می دادند و دو نفر هم مشغول نوشتن و جمع کردن هدیه ها را به عهده گرفته و بعد در شب عروسی مردم به خانه عروس خانوم دعوت بودند آن شب بعد از پذیرایی همه دعوت شدگان به همراه خانواده داماد و آقا داماد به منزل عروس خانوم برای کسب اجازه جهت بردن عروس خانوم به منزل عروس می رفتند و با ساز و دُهل وبا صلوات و شادی کنان و همراهی مردم و قربانی کردن یک گوسفند جلوی پای عروس را راهی خانه بخت می کردند

و سه روز بعد عروسی، پدر آقا داماد یک مبلغی به مادر عروس خانم به عنوان شیر بها می داد و جهیزیه  عروس خانوم را همراه با ساز و دُهل و کِل به خانه آقا داماد می بردندو بذل عروسی و هدایایی که می بایست به عروس می دادند را روز سه روز بعد از عروسی (پاتختی امروزه )به عروس می دهند و در ظهر آن روز کسانی که در آوردن جهیزیه کمک کرده مبلغی توسط آقا داماد داده می شد .

آداب ورسومی که در حال حاضر در این شهر رایج است . وقتی پسری، عروس خود را انتخاب کرد با خانواده خود مطرح می کند ودر صورت موافقت خانواده  پسر،  مادر پسر  یک وقت از خانواده دخترمی گیرد ابتداخانواده پسر  بدون حضور پسر به منزل دختر می رفتند تاعروس راببینند . و بعد خانواده دختر در مورد خانواده پسر تحقیق می کند  برای باردوم پس از اینکه خانواده دختر جواب مثبت را به خانواده ی پسر دادند ، خانواده پسر همراه با جعبه شیرینی و دسته گل به منزل دخترمیروند برای تاصحبتهای پایانی انجام شودودامادحضورداشت،وقتی که به توافق می رسیدندمیزان مهریه راتعیین می کردند.

 و خانواده داماد همراه با هدایای که برای عروس خانوم مثل قرآن و هدیه ای به عنوان نشون و چادر سفید و روسری وهرچه رسم خانواده باشد همراه بااقوام نزدیک مثل پدر بزرگ و مادر بزرگ ، خواهر،برادر،عمو،دایی،خاله وعمه و فامیل های درجه یک به منزل  پدرعروس خانوم  برای مهریه راتعیین می کنند.درهمان شب خانواده عروس یک سیاهه(سیاهی)  می گیرندیعنی اینکه روی یک برگ کاغذ مبلغ مهریه تعیین شده رامی نویسند وحضارامضاءمی کنندتادرروزعقدازهمان برگ به عنوان سنداستفاده شود.وهمان مبلغ توسط عاقددرسندازدواج دختروپسرثبت می شود.

بله بران

مراسم بله بران خانواده پسر خانواده دختر  همراه با فامیل های درجه یک بزرگان فامیل دختر و پسر برای خرید حلقه و لباس برای عروس خانوم همراهی می کنند  . بله بران جشنی است که در آن مراسم نامزدی دختر و پسر را می گیرند و مراسم جشن بله بران در خانه عروس برگزار می شود پس از آن دختر و پسر رسماً نامزد می شوند . و در این شب خانواده ی داماد هدایایی را برای عروس می آورند .

مراسم عقدکنان

همه امروزیها خواستگاری رسمی بایدوسایلی راخریداری کندازجمله:،کارت عقد کنان برای دعوت مردم  ، قران،آینه وشمعدان کوچک، یک سرویس طلا،یک پارچه چادری(که به چادربخت مشهوراست)به رنگ سفیدبرای شب عروسی ولباس وهمچنین گل وشاخه نبات  وهمه انهارابه تزئینات زیبابرای عروس هدیه می اوردندوخانواده عروس نیزبرای یک عصرانه که شامل شربت وشیرینی ومیوه بود ازمیهمانان پذیرایی می کردندوبه این ترتیب دخترنامزدپسرمعرفی می شدوخانواده  داماد نیزدراین روزازاقوام وخویشان نزدیک خوددعوت می کنندکه درفلان ساعت قصدحرکت به خانه عروس خانم راداریم تشریف بیاوریدوهمه اقوام دامادنیزبه خانه دامادمی روندوازآنجابصورت دسته جمعی وهدایایی که برای عروس خریداری شده به صورت تزیین هرکدام ازنزدیکترین  اقوام دامادبه دست خودمی گیرندوبه طرف خانه عروس حرکت می کنند.هنگام ورودبه خانه عروس به ترتیب واردمی شوند درحالی که خانوداه عروس نیزدرجلوی درب خانه به استقبال آنهاآمده وبوی خوش که عبارت است (از اسپنددشتی وکندر)راروی آتش می ریزندوبه میهمانان دامادخوش امدمی گویند وبرای این وصلت میمون جشن می گرفتندوبا صلوات و شادی کنان می کردندوازاین مرحله به بعددوران نامزدی رسمی شروع می شود.درحال حاضرنیزاین مراسم دربین بعضی ازخانواده ها مرسوم است وبه آن توجه می کنند.

در جشن عقدکنان تهیه وسایل پذیرایی وانجام آن همگی باداماداست ودرگذشته این مراسم درخانه عروس صورت می گرفت .

یک روزراتعیین می کنند.بعضی هااعتقاددارندکه بایدیک جشن مفصل گرفته شودویاعقدباشکوهی داشته باشندویاعروسی بزرگی.به همین دلیل بعضی خانواده هاعقدخودرادرحضورپدرومادروحتی یکی ازبرادرهاوخواهرها درمحضربرگزارمی کنند.

اگربخواهندجشن بگیرندیک روزراکه معمولاً،روزعیدوتولدیکی ازائمه اطهار(ع)ویا روزجمعه است راتعیین می کنندوخانواده عروس ودامادهرکدام تعدادی رابرای مراسم جشن روزعقد دعوت می کنندوعروس رابه آرایشگاه می برندومراسم باشکوهی رابرگزارمی کنندوگاهی  این مراسم درتالاربرگزارمی شود.

عروس درروزعقد لباس سفیدو یارنگ دیگرمثل سبزروشن، کرم ویا شیری وگلبه ای به تن کرده ودراتاق عقدکنان می نشیندوقرانی دردامنش می گذارندوسفره عقد اورا به بقچه های پته و گردو وبادام مصنوعی ومیوه وشیرینی وآینه وشمعدان ونمونه های سفره های عقدکه دربازاررایج است تزئین می کنندوبه وی می گویندسوره مریم ویایک سوره دیگرراقرائت کندو دونفرکه خوشبخت باشندبایدبالای سرعروس پارچه سفیدی بگیرندویک نفردیگربا ساییدن دوکله قندکوچک اشعاری رامی خواند.

وقتی که عاقدحضورمی یابدپس ازخواندن سه مرتبه خطبه عقدعروس خانم بله رامی گویدو سر عروس و داماد را به هم می زنندحضاربا ساز و کل  وشادی می کنندوازمیهمانان با نقل وکیک عقد وشیرینی وهمچنین میوه و عصرانه پذیرایی می کنند. و عروس خانم با یه لنگه کفشش یا بعضی ها اعتقاد دارند اگر  سر عروس را به سر دختران دم بخت بزنند بخت آنها باز می شود یا اینکه عروس وقتی ازجای خودبلندمی شود دختری که بخت اوبسته شده باشدبه جای اومی نشیندتابخت اوبازشود.

تهیه جهاز

خانواده عروس درخلال عقدتاعروسی دست اندرکارتهیه جهیزیه دخترهستند.اگرچه ممکن است اززمان کودکی دختر،چیزهایی برای اوبه مرورایام خریداری کرده باشندولی خریدکامل جهیزیه درفاصله عقدتاعروسی صورت می گیرد.جهیزیه شامل وسایل ریزودرشت می شودکه خانواده عروس چندروزقبل ازروزعروسی آنهارابه خانه دامادمی برندوآن رابه سلیقه عروس خانم می چینندورسم است کل طایفه جهزیه پهن شده را ببینندکه ازاین جهزیه یک سیاهه تهیه وعروس وداماد وچند نفرازبزرگترها امضاء می کنند.که مشخص باشدعروس چه وسایلی را به خانه داماد برده است.

درروزیا شب جهازبران ازاقوام نزدیک عروس ودامادهم دعوت می شودوموقع آوردن جهاز به خانه داماد درابتدا قران واینه وبوی خوش راواردمی کنند وسپس جهازراکم کم به خانه می آورند.

مراسم چادربُرون

این مراسم چندروزقبل ازعروسی برگزارمی شود.به این صورت که یک عصردرخانه مادرعروس، خانمهای فامیل عروس وداماددورهم جمع شده وچادری را که داماد برای عروس خریده است برسرعروس خانم انداخته ،برش زده ومی دوزندودراین حین به جشن وشادی و با صلوات می پردازند.

مراسم حنا خیس کنون

حنا را به دست کس میدهند که داغ ندیده باشد و خوشبخت  باشد حنا را خمیر می کند و با بادام و بعضی ها با ربع سکه روی حنا می گذارند و همچنیین مراسم برنج پاک کنون و کارت نویسی مثل قدیم رایج است عده ای از اقوام که خوشبخت باشند در این جشن و شادی سهیم می باشند

حنا بندان

یک شب قبل از عروسی برگزار می شود  بعد ارز پذیرایی و که حنا را در کف دستهای داماد با سکه می گذارندو حنا را با خانواده دامادو داماد به خانه عروس می برند و قبل از اینکه  کسی که خوشبخت است حنا را به دستتان عروس ببند  مبلغی پول یا سکه برای کسب اجازه به مادر عروس خانوم می دهند برای رونمایی و با سکه حنا را به کف دست عروس خانوم می بندد و همچنین عروس به کف دست داماد و داماد به کف دستهای عروس خانوم حنا می گذارن و با کل و بوی خوش و آوازهای محلی به شادی می پردازند

مراسم عروسی

معمولاً یک روزرابرای جشن عروسی تعیین می کنندویک روزدیگررابرای خریدعروسی اختصاص می دهندکه رسم است خانواده داماد هدایایی برای عروس ازجمله:کارت عروسی، لباس،طلاو… ودرقبال آن نیزخانواده عروس نیزهدایایی ازجمله:حلقه،کت وشلوار،ساعت و….خریداری می کنند.

قبل از عروسی که مردان فامیل  را به کارت نویسی دعوت می کنند و خانواده ها ی اقوام فامیل های دور و نزدیک از خانواده عروس و داماد را  پشت نویسی می کردند و روز بعد کارتها را پخش می کردند

می توان گفت بعضی خانوادها در حال حاضر نیز بعضی رسوم قدیم را هنوز اجرا می کنند خانه های نزدیک خود را به صورت خیلی خوان دعوت می کردند در حال حاضر بعضی خانوادها دو کارت عروسی پخش می کنند یکی برای ظهر دعوت منزل داماد و یکی برای شب منزل عروس دعوت می کردند و در بعضی از خانوادها فقط یک شب جشن عروسی را برگزار می کنند

صبح روزعروسی چند تن ازخانمهای خانواده دامادازجمله(مادر،خواهرویا جاری عروس)عروس را تا آرایشگاه همراهی می کنند.

بعدازظهرهمان روزمراسم (دوماد کِشون)برگزارمی شودبه این صورت که داماد رابه حمام برده پس ازپوشاندن کت وشلوارعروسی به تن آقا داماداورا ازحمام بیرون آورده وتا منزل پدرعروس همراهی می کنند وپدرعروس نیزبه استقبال داماد خودآمده وهدیه ای را به عنوان رونمابه اوتقد یم میکندسپس  به جشن وساز ونوازوشادی می پردازند.وپس ازان دامادبه گلفروشی رفته وباتزئین ماشین وتهیه یک دسته گل به دنبال عروس به آرایشگاه می رودوبقیه فامیل ،عروس ودامادراتا محل برگزاری مراسم که منزل عروس ویا تالارمی باشدهمراهی می کنند.

درشب عروسی پدرعروس به داماد خودوسپس پدردامادبه عروس خودهدیه ای می دهندکه دراصطلاح محلی به آن رونمامی گویند. زیباترین قسمت عروسی آوردن عروس ازخانه پدری به خانه داماد است که درپایان  شب عروس ودامادبا همراهی اقوام به سوی خانه مشترکشان می رودندکه دراصطلاح محلی به آن (عروس کِشون)می گویند.

هنگام ورود عروس وداماد به منزل، برادرعروس آینه وشمعدان عروسی را به عنوان بخت وروشنی جلو ی عروس ودامادمی گیردوپدرداماد نیزجلوی پای عروس خودگوسفندی راقربانی می کندودربعضی خانواده ها رسم است که عروس بایدازروی خون ردشود وپدرومادردامادجلوی درب منزل می ایستندو هدیه ای به عروس خانم به عنوان رونما می دهند.وعروس وداماد با کف وشادی اقوام واردمنزل خودمی شوندواین طورمراسم عروسی به پایان می رسد.

پختن آش درروزسوم پس ازعروسی ،درخانه عروس وداماد ازرسمهای مردم زرنداست دراین روزهمه کسانی که درجشن عروسی شرکت داشته اندهدیه هایی برای عروس وداماد می آورند.

مراسم پاگشا

پس ازشب عروسی ابتداخانواده عروس وسپس خانواده داماد وپس ازآن سایرخویشاوندان عروس وداماد،آنهارابه خانه خوددعوت می کنندکه دراصلاح محلی پاگشا گفته می شودکه کنایه ازاغازرفت وآمدهای خانوادگی است.

با آرزوی خوشبختی برای تمامی جوانان ایران زمین