به گزارش”صبح رابر”؛ به نقل از سایت طنین یاس، بعد از حادثه دلخراش منا در موسم حج امسال که به کشته و مفقود شدن تعداد زیادی از حجاج ایرانی منجر شد، شاهد هجم عظیمی از شبهات در شبکه‌های اجتماعی بودیم. این شبهات که در صورت‌های مختلفی مطرح شد ذهن بسیاری از مردم را مشغول ساخت و لازم است به پاسخگویی دقیق این شبهات و جریانات پرداخت تا شبهات مطرح شده بر طرف شود.

در این نوشته برآنیم بخشی از این شبهات را بیان کرده و پاسخی نیز برای آن ارایه دهیم.

چرا هزینه‌های حج صرف مشکلات کشور نمی‌شود؟

اگر در سایت‌ها و وبلاگ‌ها و شبکه‌های مجازی جستجویی اجمالی داشته باشید، در می یابید که بلافاصله بعد از بروز فاجعه منا مطالب متعددی پیرامون مخالفت با حج نوشته شد که همگی حکایت از ترک این فریضه الهی دارد و از مسلمانان به دلائل مختلف خواسته شده است که این تکلیف الهی را ترک کنند.

سولاتی از این دست مطرح شد که چرا هزینه‌های کلانی که برای حج خرج می‌شود را صرف رفع مشکلات داخلی کشور نکنیم؟ چرا حاجی، هزینه سفر خود به سرزمین وحی را صرف رفع گرفتاری از یک خانواده بی بضاعت و یا تهیه جهیزیه برای یک دختر جوان نمی‌کند.آیا بهتر نیست که هزینه حج را برای رفع فقر در جامعه استفاده کنیم؟ چرا با هزینه حج به ساختن درمانگاه خیریه یا سرپرستی کودکان خیابانی، بی سرپرست و ایتام نمی پردازیم. جالب است که در توجیه سوالات و شبهات مطرح شده این شعر هم بلافاصله دست به دست شد:

دلخوش از آنیم که حج میرویم
غافل از آنیم که کج میرویم
کعبه به دیدار خدا میرویم
او که همینجاست کجا میرویم
حج به خدا جز به دل پاک نیست
شستن غم از دل غمناک نیست

اما در پاسخ به این دست شبهات باید گفت که بسیار جالب است که در روایات اسلامی یکی از فوائد مهم فریضه حج، رفع گرفتاری و فقر از جامعه و همچنین توانگری افراد معرفی شده است که از جمله این روایات، دو روایت زیبا و شنیدنی از امام صادق علیه السلام است که می‌فرماید:
– ندیده ام که چیزی همانند مداومت بر زیارت این خانه چنان سریع توانگری بیاورد فقر بزداید» (امالی طوسی/۶۹۴/۱۴۷۸)

– همچنین امام صادق علیه السلام در پاسخ به عمار که عرض کرد من خودم را آماده کرده ام که هرساله به حج بروم. یا مردی از افراد خانواده ام را با هزینه خود به حج بفرستم.

امام فرمود: آیا بر این کار مصمم هستی؟ عمار گوید: عرض کردم آری، فرمود اگر چنین است یقین داشته باش که ثروتت زیاد خواهد شد و تو را نوید توانگری می‌دهم» (ثواب الاعمال/۷۰/۴۰)

نکات مهمی را می‌توان از این دو روایت بدست آورد:

نکته اول: حج نه تنها سبب فقر نمی‌شود بلکه علتی مهم برای توانگری افراد می‌باشد.

نکته دوم: آنچه در روایات مخصوصا در روایت دوم به آن تاکید شده است، توجه به این نکته است که نیت شخص سوال کننده آن است که یا خود به حج برود و یا فردی از خانواده خود که توانایی مالی ندارد را به همراه خود به حج ببرد.

نکته سوم: مسلم است وقتی حج حاجی مقبول می‌شود که او به فکر فقیران و نیازمندان جامعه باشد و از ثروتی که طبق روایات نصیب او می‌شود در راه رفع مشکلات و گرفتاری‌های جامعه استفاده کند. چنانچه این مسئله در حج چند سال گذشته در کمک به سیل زدگان پاکستانی و یا کمک ۴۵۰ میلیون ریال حجاج شهر‌های خوی و سلماس و همین طور دهها حجاج دهها شهر ایران اتفاق افتاد و مبلغ از طرف مسافران سرزمین وحی به مستمندان و فقیران کمک شد.

همچنین توجه به این نکته لازم است که در کشور ما سالیانه هزاران سفر توریستی و تفریحی به کشورهای مختلف آسیایی و اروپایی صورت می‌گیرد که این مسئله در سال‌های اخیر نیز رواج بیشتری داشته است:

«بر اساس آمار رسمی ترکیه، یک میلیون و ۵۰۰ هزار ایرانی در سال به ترکیه سفر کرده‌اند که گردشگران ایرانی بعد از آلمان، روسیه و انگلیس بیشترین گردشگران ورودی به ترکیه محسوب می‌شوند.

ایران رتبه چهارم ورود گردشگر به ترکیه را داراست که درآمد حاصل از این گردشگران ایرانی برای ترکیه رقمی معادل یک میلیارد دلار در سال اعلام شده است.» حال اگر از هزینه های سفر به ترکیه بگذریم درآمدهای گزافی از کشور ما هر ساله صرف مسافرت به کشورهای اروپایی، جزایر آنتالیا،چین و ژاپن می شود.

حال سوال اصلی این است که چرا هیچ فرد و یا گروهی خواستار تعطیلی این سفرها و صرف هزینه‌های کلان آن که گاها با هزینه‌های حج قابل مقایسه نیست، نمی‌شود؟

بنابر آمار اعلام شده هزینه یک سال حج ایران برابر ۲۳۹ میلیون دلار است در حالیکه در همین یکسال هزینه واردات لوازم آرایش به ایران برابر ۱/۵ میلیارد دلار است. یعنی ۶ برابر هزینه حج. در حالیکه می دانیم ایران جزو ۱۰ کشور اول جهان در استفاده از مواد آرایشی و گریم قرار گرفت و بر اساس آمار دریافتی، ایران با داشتن ۶۷ درصد مصرف‌کننده لوازم آرایشی وگریم رتبه ۶ جهانی و رتبه دوم خاورمیانه را به نام خود ثبت کرده است.پس در پاسخ به کسانی که شبهات اینچنینی را به حج وارد می کنند باید گفت اگر دلمان برای فقرا و یتیمان می سوزد، بهتر است با صرفه جویی در هزینه لوازم آرایش ۶ برابر حج صرفه جویی مالی داشته باشیم.

تعداد ایرانیانی که هر ساله به حج تمتع مشرف می شوند خیلی بیشتر از حجاج سایر کشورهاست. چه لزومی دارد ایران هر ساله این همه حاجی را به حج بفرستد و پول کشور ما به جیب آل سعود ریخته شود؟

این سوال و سوالات دیگری از این دست نیز از جمله شبهاتی است که درباره مسئله و موضوع مهم حج مطرح می شود. در حالی که بر طبق گفته وزیر حج عربستان امسال یک میلیون و هشتصد هزار حاجی از کشورهای مختلف جهان، مناسک حج تمتع را به جا آوردند، رسانه رسمی عربستان آمار ورود زائران بیت الله الحرام را یک میلیون و ۶۷۴ هزار و ۱۹۲ نفر اعلام کرد.

همچنین بر طبق آمار رسمی اعلام شده از سوی سازمان حج و زیارت تعداد حجاج ایرانی امسال (نزدیک به ۶۵۰۰۰ نفر) حدود سه درصد از تعداد کل حجاج جهان را تشکیل می‌دهد! یعنی حجاج ایرانی ۳ تنها درصد از کل حاجیان بیت الله‌الحرام را شامل می‌شوند.

اما این سوال که آیا درآمد کشوری چون عربستان بیشتر از طریق هزینه‌ای است که از حجاج دریافت می کند باید گفت عربستان کشوری نفت خیز است که بخش اعظم و مهمی از بودجه و هزینه خود را از طریق فروش نفت خام بدست می آورد. بر طبق آمار رسمی در سال گذشته میلادی درآمد نفتی عربستان به طور متوسط روزانه ٩٣١ میلیون دلار بوده است. یعنی درآمد یکساله این کشور از فروش نفت چیزی معادل ۳۳۹ میلیارد و ۸۱۵ میلیون دلار است.

این در حالی است که دولت عربستان سعودی از محل ورود زائران خارجی برای شرکت در حج تمتع سالجاری تنها ۱۶ میلیارد دلار درآمد کسب کرده است. که در مقایسه با ۳۳۹ میلیارد و ۸۱۵ میلیون دلار حاصل از فروش نفت مبلغ بسیار ناچیزی است.

خدا در همه جا وجود دارد ما باید حج را ترک کنیم و به سرزمین وحی نرویم؟

حال سوال این است که

– چون خدا در همه جا وجود دارد ما باید حج را ترک کنیم و به سرزمین وحی نرویم؟

– آیا داشتن دل پاک و بی توجهی به فرامین الهی برای رسیدن به سعادت و خوشبختی کفایت می‌کند؟

در پاسخ به این سوالات باید گفت که در منطق راستین اسلام حج تمتع به عنوان یکی از واجبات الهی معرفی شده است که با فراهم بودن شرائط نافرمانی از آن گناه محسوب می‌شود و مسلم است که گناه نه تنها دل آدمی را پاک نمی‌کند، بلکه سبب تیرگی و تاریکی و ناپاکی قلب می‌شود. چنانچه از این مسئله می‌توان در پاسخ به تمام افرادی که با شانه خالی کردن از انجام تکالیف الهی، آن هم فقط به بهانه پاکی دل، استفاده کرد.

امام خمینی رحمه الله علیه در پاسخ به سوال سوم و در تبیین فلسفه حج اینگونه می‌فرمایند:

«یکی از وظایف بزرگ مسلمانان پی بردن به این واقعیت است که حج چیست و چرا برای همیشه باید بخشی از امکانات مادی و معنوی خود را برای برپایی آن صرف کنند.»

به حج چه ارتباطی دارد که چگونه باید زیست و چطور باید مبارزه کرد!

چیزی که تا به حال از ناحیه ناآگاهان و یا تحلیلگران مغرض و یا جیره خواران به عنوان فلسفه حج ترسیم شده است این است که حج یک عبادت دسته جمعی و یک سفر زیارتی – سیاحتی است. به حج چه که چگونه باید زیست و چطور باید مبارزه کرد و با چه کیفیت در مقابل جهان سرمایه داری و کمونیسم ایستاد! به حج چه که حقوق مسلمانان و محرومان را از ظالمین باید ستاند! به حج چه که باید برای فشارهای روحی و جسمی مسلمانان چاره اندیشی نمود! به حج چه که مسلمانان باید به عنوان یک نیروی بزرگ و قدرت سوم جهان خودنمایی کنند! به حج چه که مسلمانان را علیه حکومتهای وابسته بشوراند. بلکه حج همان سفر تفریحی برای دیدار از قبله و مدینه است و بس!» «صحیفه امام خمینی، ج ۲۱، ص ۷۷»

خلاصه کلام آنکه به تنهایی و در پستوهای خانه نیز می‌توان نماز را اقامه کرد و به تنهایی و در سرزمین خود می‌توان هزاران قربانی کرد و هزاران فقیر را سیر کرد، اما ابرقدرت‌های بزرگ دنیا را جز با وحدت و برادری و اتحاد و مقاومتی که در حج به نمایش جهانی گذاشته می‌شود، نمی‌توان شکست داد و این همان فلسفه مهم حج است که نه کمک به فقرا و نه قربانی و نه نماز و روزه هیچ کدام نمی‌تواند جایگزین آن شود.

در پایان آرزو داریم که مسافران سرزمین وحی بعد از مراجعت از این سفر آسمانی، بیش از گذشته به فکر نیازمندان و مستمندان جامعه باشند و از برکاتی که در این سفر مقدس بهره برده اند در مسیر کسب رضایت الهی استفاده کنند

به قلم: سمیرا خطیب زاده

انتهی پیام/