به گزارش ” صبح رابر“؛ سخنان اخیر علیرضا زاکانی نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در خصوص ایجاد رانت های اقتصادی در فضای پسابرجام واکنش های متعددی در فضای سیاسی کشور داشته است. هرچند روزنامه های اصلاح طلب به طور کل این موضوع را بایکوت کرده اند اما به نظر ضروری است تا از سوی کارشناسان و صاحب نظران مسایل موجود در پشت پرده قراردادهای اقتصادی مورد بررسی قرار گیرد تا خدای ناکرده تجارب قراردادهای تلخ و ننگین و دردسرساز تکرار نشود.

دکتر محمد سلیمانی عضو کمیسیون صنایع و معادن و نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی که در دولت نهم تصدی وزارت ارتباطات را در اختیار داشته است در گفتگوی تفصیلی با خبرنگار خبرگزاری بسیج به سوالاتی پیرامون ابهامات قراردادهای جدید اقتصادی ایران و کشورهای غربی پرداخته است که ماحصل و چکیده آن در ذیل از مدنظر شما می گذرد.

جناب سلیمانی! به عنوان سوال نخست. ارزیابی شما از سخنان اخیر آقای زاکانی در خصوص فساد در قراردادهای پسابرجامی چیست؟

به هر حال اکنون قرارداد حجیم خارجی بسته یا ذکر می شود که از چند بعد تامل برانگیز است. یکی حجم قرار داد و یکی مدت قرارداد است و دیگری چگونگی قرارداد است و اینکه بیشتر این قراردادهای جنبه خرید دارند. اساسا وقتی قرارداد حجیم و طولانی مدت شود بحث زیرمیزی و پورسانت گرفتن و دلالی جدی تر می شود. الان می بینیم که در مذاکرات اقتصادی افراد خاصی حضور دارند افرادی که ساکن کشورهای غربی هستند و در مدتی هم که در ایران بوده اند متهم به گرفتن زیرمیزی هستند. گاهی می بینیم این افراد به عنوان رابط یا کارچاق کن در قراردادها حضور دارند و همین عمال باعث نگرانی های جدی می شود.

یعنی چون زمان قراردادها طولانی مدت است احتمال وقوع فساد وجود دارد؟

به نظر من اگر دولت می خواهد خرید کند لازم نیست حتما یک قرارداد ۲۵ سال ببندد بلکه می تواند قراردادها را کوتاه مدت و با حجم پائین منعقد کند.چون وقتی حجم و زمان قرارداد بالا باشد آنهایی که حق پورسانت می گیرند پولهای کلانی گیرشان می آید که اغلب هم در خود کشورهای غربی سرمایه گذاری می شود. به نظرمن مجلس نهم در اولین جلسه رسمی خود که بعد از انتخابات برگزار می شود باید این مساله را پیگیری کند. متاسفانه کسانی که قبلا به عنوان غارتگر بیت المال در افواه عمومی مطرح بودند امروز وارد صحنه انتخابات شده اند و تلاش دارند با ورود به مجلس بر منابع ایران مسلط شوند و منافع خودشان را افزایش دهند.

بخشی از قراردادهایی که دولت منعقد کرده است ماهیت محرمانه دارند. به نظر شما این محرمانه بودن به چه دلیل است؟

اساسا هیچ قرارداد تجاری جنبه محرمانه ندارد به ویژه بحث خرید و فروش کالا این قرار دادها نظامی نیستند بلکه تجاری هستند و این محرمانه کردن ذهن را به سمتی می برد که تلاش می شود تا مبلغ قرارداد و مفاد قرارداد مشخص نشود و معلوم نشود پورسانت و … گیر چه کسانی می آید. نکته جالب اینجاست که خود غربی ها نیز به شدت در این زمینه شفاف سازی می کند چراکه بازار آنها رقابتی است.

فکر می کنم این مخفی کاریهای برای آن است که مشخص نشود از بابت این قراردادها چه افرادی چاق و چله می شوند و نام کارچاق کن ها به وسط نیاید والا دلیل منطقی دیگری ندارد.

به نظر شما دولت باید چه اقدامی را در دستور کار قرار دهد تا در فضای پسابرجام بتوان سرمایه گذاری خارجی را وارد چرخ اقتصادی کشور کرد؟

دولت در دو سال گذشته به جای اینکه راهکار اقتصادی بدهد و نقشه راه برای اقتصاد کشور و بهبود معیشت مردم ارائه کند مسایل را عمدتا با ادبیات سیاسی بیان می کند و به کلی گویی بسنده می شود و به آینده نامعلوم ارجاع می دهد. ۳۰ ماه است وعده برجام داده می شود ولی الان که این توافق منعقد می شود باید پرسد چرا وضع اقتصادی کشور بهتر نشده است؟

البته اشکالاتی در خود برجام هست که دولت مطرح نمی کند و شفاف به مردم نمی گوید و در این ارتباط صداقت لازم وجود ندارد. لذا سرمایه گذاران نیز تردید دارند وارد کشور شوند چون می دانند دولتی که با مردم خود صادق نیست با سرمایه گذار خارجی نیز رو راست نخواهد بود.

چرا دولت در شرایط پسابرجام فرصت های اقتصادی را در اختیار کشورهایی قرار می دهد که در دوران تحریم بیشترین معاندت ها را با ایران داشته اند؟ مثلا آیا نمی شد کشورهایی همچون روسیه در اولویت قرار گیرند؟

تجربه چند دهه ای همکاری ایران و کشورهای غربی نشان می دهد که آنها هیچگاه فناوری را برای ما نیاورده اند و آموزش ندادند که خودمان روی پای خودمان بایستیم. بیش از ۱۰۰ سال نفت داریم اما تا وقتی تحریم مطرح شد هیچ گاه شل و توتال اجازه ندادند فرد و مهندس ایرانی وارد صنایع بالادستی نفت شود. وقتی ناگهانی کار را رها کردند و علی رغم قرارداد و تعهداتشان رفتند ایرانی ها وارد کار شدند و فاز ۱۵ و ۱۶ عسلویه را راه انداختن. لذا خود ایرانی ها این فرصت ها را پیدا کنند تا راه صد ساله را در ده سال بروند. به نظر من هم تجارت با شرق بیش از تجارت با غرب سودآوری دارد چرا که امکان صادرات کالاهای ایرانی به کشورهای شرقی وجود دارد. به ویژه در این شرایطی که روسیه مشکلاتی مثل ایران دارد و تحریم شده است در زمینه هایی می توانیم صادرات به این کشور داشته باشیم که هم جمعیت و گستره سرزیمینی بالایی دارد.

با تشکر از شما که وقتتان را در اختیار ما قرار دادید

بنده هم از شما سپاسگذارم