به گزارش “صبح رابر“؛ هنر کاریکاتور خیلی پیش از پیدایش روزنامه‌نگاری و حتی اختراع صنعت چاپ در دنیا رواج داشته و در واقع عمری به درازای تاریخ مکتوب انسان دارد.

اولین کاریکاتورهایی که در آنها مسائل سیاسی و اجتماعی مطرح شد،در حفاریهای شهر پمپی به دست آمده که تقریبا ۱۹۰۰ سال پیش در زیر گدازه های آتشفشانی پنهان بود.این کاریکاتورها بر روی ستونهای سنگی کنده شده بود و در معرض دید همگان قرار داده می شد.

پیشینه ورود کاریکاتور رسمی مطبوعاتی به ایران با هفته‌نامه ملانصرالدین پیوندی عمیق دارد. کاریکاتور مطبوعاتی به مفهوم نقد طنزآمیز مناسبات سیاسی و اجتماعی، توسط کاریکاتوریست‌های ماهر و هنرمند این مجله به ایران راه پیدا کرد و همین مهم یکی از زمینه‌های مؤثر پیدایش و رشد کاریکاتورهای مطبوعاتی در ایران شد.

در این راستا پایگاه خبری ارس تبار برای آشنایی بیشتر خوانندگان با هنرمند کاریکاتوریست مغان و اهل پارس آباد مصاحبه ای صمیمانه ترتیب داده که در ادامه می خوانید.

*لطفا خودتان را معرفی کنید.

“بهروز فیروزی” ۲۷ ساله،معلم آموزش و پرورش شهرستان پارس آبادمغان هستم و پیش از این در آموزش و پرورش اصلاندوز خدمت می کردم.

از همون کودکی به دیدن کارتون علاقه مند بودم و زمانی که هنوز به سن مدرسه ام نرسیده بودم مدادی پیدا کرده و روی دیوار اتاق های خونه شخصیت های کارتونی رو می کشیدم (شبیه حکاکی روی دیوارغارها) طوری شد که دیوارهای اتاق را مجبور شدند دوباره گچ کاری کنند!

*آقای فیروزی از چه زمانی و چطور شد به کشیدن کاریکاتور روی آوردی؟

من از سال ۸۸ شروع کردم  قبلا زمان مدرسه هم برای نشریات داخلی مدرسه کار اجرا می کردم ولی بطور مداوم از سال ۸۸٫ برای یادگیری بیشتر و سنجش کارهای خودم با دیگر کاریکاتوریست در مسابقات شرکت کردم و قدم به قدم بدون دیدن استادی وارد این هنر شدم.

*دغدغه ذهنی ات برای کشیدن کاریکاتور چیست؟

دغدغه من بیشتر مسائل اجتماعی است. و اینکه می بینم انسان هایی بی گناه در گوشه و کنار جهان کشته می شوند متأثر می شوم  مگر می شود کودکی را کشت؟ مگر می شود کودکی را زنده سوزاند؟ مگر می شود جلوی چشمان آنان پدر و مادرشان را کشت؟ معتقدم این جنایات حاصل ذهنی ناپاک و قساوت قلب انسان نماهایی است که باید هر چه زودتر از بین بروند چون آنها بویی از انسانیت نبرده اند. امثال آنهایند آل سعود و رِژیم صهیونیستی و داعش و حامیان آنها. اگر اینها نباشند دنیا جای بهتری برای زندگی خواهد بود.

*تا کنون تجربه برگزاری چند نمایشگاه فردی و گروهی را داشته ای؟

یک نمایشگاه انفرادی داشتم در سینما انقلاب پارساباد و دو نمایشگاه گروهی یکی شهرمون یکی هم بروجرد.

*در مورد موضوع و مفاهیم کاریکاتورهایت بگو؟

من اغلب موضوعات و مشکلات اجتماعی و اقتصادی کار می کنم. دوست دارم همه  در یک سطح باشند و فاصله طبقاتی هم نباشه چه از لحاظ فرهنگی چه از لحاظ مالی.

*ایده های تازه ات را از کجا پیدا می‌ کنی؟

ابتدا یه سوژه ای را برای کار کردن تصویبش می کنم چون میخوام نتیجه کار خوب باشه و دیده شه در انتخاب سوژه ها سخت گیرم همچنین در مرحله اجرا هم حساس عمل می کنم و اغلب همون طرح اولیه که در شروع به ذهن میاد اجرا نمی کنم  زاوایای کار رو می سنجم همه ایده هایی که به ذهن خطور می کنه اتود میزنم و بهترینشو از لحاظ اجرا و انتقال پیام انتخاب می کنم. گاهی تو خواب نیز بهم ایده الهام میشه! اگه خوب باشه اجراش می کنم.

*تکنیک کاری ات در خلق آثارت چیست؟

ابتدا با راپید روی کاغذ اجرا کرده بعد اسکن میشه  و در آخر طی چندین مرحله با ابزار فتوشاپ رنگ آمیزی می کنم. چون کار ما مطبوعاتی است و باید سریع کار را برسونیم مجبوریم اینطور کار کنیم البته اکثرا کاریکاتوریست ها از قلم نوری استفاده می کنند و دیگه نیاز به راپید و کاغذ هم نیست ولی من کارهای سنتی و رنگ آمیزی دستی را بیشتر دوست دارم بخاطر این نیمی سنتی و نیمی صنعتی کار می کنم.

*معمولا اجرای آثارت چقدر زمان می برد؟

از یک ساعت تا شش ساعت.  بستگی داره به مقدار جزئیات کار و حساسیت کار مثلاً کار اگر روی جلد باشه کیفیت و اجرای بسیار مطلوبی می طلبه و نیاز به زمان بیشتری است. بوده کارهایی که حتی دو روز هم زمان برده است.

*در کاریکاتور چهره، بیشتر اغراق ظاهری برایت مهم است یا *نشان دادن شخصیت درون آن فرد؟

اغراق در چهره متناسب با خصوصیات دورنی اون فرد.

*غیر از کاریکاتوردر کدام زمینه های دیگر هنری فعالیت داری؟

من عکاسی رو هم دوست دارم و گاهاً عکاسی هم می کنم البته با دوربین های معمولی. در زمینه های طراحی کارت ویزیت و لوگو هم هر از گاهی فعالیت هایی دارم.

*از این راه هنرامرار معاش هم می کنی؟

میشه گفت بد نیست نوسان داره و بستگی به سفارش کار داره. درحد پول تو جیبی خوبه! نه حقوقی که بشه پس انداز هم کرد در کل سخته پول درآوردن از هنر مخصوصا کاریکاتور چون اکثرا سایت ها و حتی نشریات بدون رعایت قانون کپی رایت و بدون کسب اجازه از صاحب اثر آثارشو منتشر می کنند. و بیشتر کاریکاتوریست های داخلی شغل ثابتی دارند و در کنارش به کاریکاتور هم می پردازند.  در حالی که کاریکاتوریست های خارجی شغلشون همین کاریکاتوره یعنی درآمدشون انقدری هستش که می تونند زندگی رو با اون بچرخونند. اونجا اگه سایتی یا نشریه ای میخواد از کاریکاتوری استفاده کنه باید حق التصویری آن را بپردازه به صاحب اثر و مهم نیست که قبلا پول اون حساب شده یا نه. عکاسی هم همین روال را دارد.

*تا کنون تدریس کردی یا شاگردای داشته ای؟

شاگرد نه به اون شکل مرسوم. آره بودند علاقه مندانی که راه و چاهو نشون دادم و راهنمایی هایی کردم تدریس هم برای دانش آموزان علاقه مند بوده فقط محض آشنایی. چون کاریکاتور آینده مشخصی از لحاظ مالی نداره و نمیشه ازش معاش کرد ترجیح میدم مشغول درسشون باشند و بعداً اگه شغل ثابتی داشتند این هنرو کنارش ادامه بدهند.

*برای انتقال هنرت چه برنامه هایی در آینده داری؟

فعلا دارم یاد میگیرم و چون سختی های این هنر را دیدم و افرادی بودند که علاقه مند بودند اما چون تحمل سختی و صبر نداشتند ادامه ندادند. با این اوصاف برنامه خاصی برای انتقالش ندارم ولی اگه علاقه مند باشه و صبور باشه دوست دارم کمکش کنم.

*اگر بار دیگر متولدشوی چه حرفه ای را انتخاب می کنی؟

البته امکان نداره دوباره به این دنیا بیام! نمیدونم هر حرفه ای که از دستم بر میومد و خارج از توانم نبود. من اعتقاد دارم برای اینکه از کارمون لذت ببریم و آن را درست انجام بدیم ضمن اینکه باید به کارمون علاقه مند باشیم باید متناسب با استعدادمون هم باشه و در قبال انجام درست کار از لحاظ مالی زندگی تامین باشد.

*بهترین خاطره ات از دنیای کاریکاتور چیست؟

هم صحبت شدن و یادگرفتن از استادان این هنر از جمله استاد جواد علیزاده ،احسان نوری نجفی ، علیرضا ذاکری و دوستانی دلسوز همچون آقای فرهاد رحیم قراملکی ، الهام رجبی و محمود برخورداری و … برنده شدن در مسابقات هم برام لذت بخش است.

*از مشکلات این حرفه و هنر بگو؟

چون اکثرا انتقاد پذیر خوبی نیستیم و با رسالت کاریکاتور آشنایی نداریم ممکنه کاریکاتوریست مورد بی مهری قرار بگیره درحالی که کاریکاتوریست بخاطر نیت خیرش امضاشو هم زیر کاراش می زنه. گاهاً هم شده به خاطر درک نادرست و حساسیت بی مورد مشکلاتی پیش اومده برای کاریکاتوریست. به نظرم برای اقدام درست و صحیح باید با متخصصان در زمینه کاریکاتور هم مشورت گرفت.

 البته کاریکاتوریستی که هدفش انتقاد نباشه بلکه تخریب و توهین هستش اشتباهی وارد کاریکاتور شده باید دور بزنه و برگرده و دامن کاریکاتور را با افکارش آلوده نکند!

رعایت نشدن قانون کپی رایت وضع هنر را بد کرده حتی تا جایی این را پیش می برند که نام اون سایت منبع و نام صاحب اثر را حذف می کنند! در حالی که براساس قانون کپی رایت کسب اجازه شرط اصلی استفاده از آثار هستش حالا بستگی داره به صاحب اثر که حق التصویری بخواهد یا نه.

برای خود من که زیاد پیش اومده بدون کسب اجازه از آثار استفاده کنند حتی کاریکاتورهای منو در نقاشی دیواری اجرا کرده و اسم خودشونو زیرش زدند. البته من پیگیری کردم و تذکر دادم بهشون و قانون کپی رایت را براش توضیح دادم. همین قدر که آشنایی داشته باشه با کپی رایت خوب است.

چون کاریکاتوریست ها صنف ندارند نمی تونند از حق خودشون دفاع کنند. و گاهاً میشه در مسابقه ای که برنده جایزه مالی شدند نتوانستند جایزه شونو بگیرند و کلا بیخیال اون جایزه شدند! مخصوصا اگه مسابقه خارج از کشور باشد.

*سوژه هایتان را چطور انتخاب می کنی؟

سایت ها رو جستجو می کنم تا خبر روز و مهمی رو پیدا کنم یا گاهاً قدم زدن در شهر و مشاهده کردن اطراف و همچنین دیدن آثار دیگران، ایده میده بهم و یا سوژه هایی که سردبیر بهم سفارش میدهند.

*با چه جاهایی کار می کنید؟

مجله سراسری طنز و کاریکاتور ، روزنامه جام جم و خبرگزاری فارس و اخیراً روزنامه همشهری. در این بین سایت ها و نشریاتی بودند که مدت کوتاهی باهشون همکاری داشتم.

*فرق کارتون با کاریکاتور چیه؟

کارتون اثری هست که در مورد یک مسئله و موضوع طرح میشه مثلا گرانی و کاریکاتور اغراق در اجزای چهره و حتی بدن. البته اغلب اتفاق می افته کارتون موضوعی با کاریکاتور هم توأم می شود.

با وجود تاثیری که کار شما دارد انتقادی به شما تاکنون  وارد شده است یا نه؟

انتقاد کم بوده اگه بوده هم بخاطر درک و برداشت نادرست از مفهوم کار بوده که باعث تعجب من هم شده! البته این هم طبیعیه بالاخره وقتی کاریکاتور ابزاری برای توهین میشه بتبع به کاریکاتور و کاریکاتوریست بدبین می شوند و دنبال اون توهین میگردند و از اون زاویه به اثر نگاه می کنند. در حالی که اصلا در کار توهین نیست. بنظرم یکم خوش بینی و دیدن زیاد کاریکاتور این مشکل را حل می کنه. ما کاریکاتوریست ها خطوط قرمز را می شناسیم و از آن عبور نمی کنیم وقتی کاری در روزنامه ای چاپ میشه از چندین فیلتر میگذره.

*و سخن آخر….

بودن کاریکاتور یکی از شاخصه های رشد فرهنگی و دموکراسی جامعه هستش! و کاریکاتور و کاریکاتوریست هر دو خیرخواه جامعه خود!

مخاطبان گرامی ارس تبار می توانند برای آشنایی بیشتر و مشاهده آثار این هنرمند برجسته کشورمان به وبلاگ شخصی بهروز فیروزی مراجعه کنند.

مصاحبه از:سجاد میرزایی

انتهای پیام/