دکتر یدالله جوانی
به گزارش”صبح رابر”شبکه اطلاع رسانی دانا؛ بهرغم مشکلات اقتصادی و معیشتی مرتبط با زندگی روزمره مردم، شتاب گرفتن سرعت پیشرفت علمی در کشور طی سالهای اخیر، یکی از واقعیتهای انکارناپذیر است. این واقعیت آنچنان برجستگی دارد و از اهمیت بالایی برخوردار است که مراکز علمسنجی در دنیا به صورت مستمر آن را رصد کرده و در گزارشهای آماری خود مورد توجه قرار میدهند. حضرت امام خامنهای (مدظله العالی) در دیدار روز سهشنبه مورخ ۱۵ مرداد با جمعی از اساتید، اعضای هیئتهای علمی و محققان دانشگاهی، با استناد به آمارهای مراکز علمی دنیا در همین راستا فرمودند: «بر اساس این آمارها، رشد علمی کشور در ۱۲ سال گذشته، نسبت به قبل از آن ۱۶ برابر شده و رشد پیشرفت علم در ایران ۱۳ برابر متوسط دنیاست.» معظمله با اشاره به برآوردهای علمی از آینده پیشرفت علم در ایران فرمودند: «مراکز اطلاعرسانی علمی در دنیا تأکید دارند که اگر پیشرفت علمی ایران به همین صورت ادامه پیدا کند، پنج سال دیگر، ایران رتبه چهارم علمی دنیا را به دست خواهد آورد.»
تصور کنید پنج سال دیگر فرا رسیده و ایران به رتبه چهارم علمی جهان دست یافته باشد. تصور کنید در کنار این پیشرفت علمی، گامهای مؤثری نیز برای تبدیل دانش و علم به فناوری از سوی دستگاههای مختلف طی این مدت برداشته شود. با این تصورات، ایران پنج سال آینده و در صورت استمرار این حرکت ۱۰ یا ۲۰ سال آینده، از چه جایگاه و موقعیتی در منطقه و جهان برخوردار خواهد بود؟ جواب بسیار روشن است. جواب آنچنان روشن است که دشمنان ملت ایران، از برخوردار شدن ایران از چنین جایگاهی به شدت وحشت دارند. به خاطر همین وحشت است که آنان تمام توان خود را بسیج کردهاند تا از پیشرفت علمی کشور و دیگر پیشرفتها جلوگیری کنند.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در این دیدار صمیمی، «اقتدار ایران»، «اقتدار سیاسی- اقتصادی ایران» و «عزت بیشتر ایرانیان در جامعه بینالملل» را، در گرو تقویت «گفتمان علمی، گفتمان پیشرفت علمی و گفتمان پیشرفت عمومی کشور» در دانشگاهها دانسته و اساتید و محققان را نسبت به توطئهها و دسیسههای دشمنان در کمین نشسته در این مسیر، هشدار دادند. ایشان در این راستا میفرمایند: «جبهه عنود لجوجی که برخلاف ادعاهایش تنها از چند کشور معدود و سلطهطلب غربی تشکیل شده، در مقابل نظام اسلامی و ملت ایران صفآرایی کرده و از هیچ نوع کارشکنی از جمله مانعتراشی در برابر پیشرفت علمی ایران خودداری نمیکند.»
دولت یازدهم مسئولیت بزرگی در این راستا بر دوش دارد. به طور قطع یکی از شاخصهای مهم در ارزیابی عملکرد دولت آقای روحانی در سال ۱۳۹۶، نقش دولت ایشان در پیشرفت علمی کشور خواهد بود. آیا دولت آقای روحانی میتواند با هوشمندی، عبور از موانع و گرفتار نشدن در کمین دشمنان کینهتوز، جایگاه ایران اسلامی را از نظر رتبه علمی در جهان طی چهار سال آینده به «رتبه چهارم» نزدیک نماید؟ جواب مثبت خواهد بود در صورتی که دولت یازدهم بتواند سرعت رشد علمی را در کشور در همین سطح حفظ نموده و در صورت امکان بر سرعت آن بیفزاید.
رهبر فرزانه انقلاب اسلامی در دیدار با اساتید، اعضای هیئتهای علمی و محققان دانشگاهها، به نقشههای دشمنان در کمین نشسته در مسیر پیشرفت علمی کشور اشاره فرمودند، که بیش از همه دولتمردان و در رأس آنها جناب آقای دکتر روحانی و وزیر علوم دولت ایشان باید به این نقشهها توجه کنند.
معظمله ضمن درخواست از همه اساتید، مدیران، عناصر مؤثر و متنفذ در فضای دانشگاهها، که اجازه ندهند مسائل کماهمیت غیراساسی در دانشگاهها موج آفرینی کرده و فضای عمومی دانشگاهها را از مسائل اساسی کشور دور سازد، فرمودند: «دشمنانی وجود دارند که میخواهند حتی مسائل صنفی دانشگاهها را به سمت مسائل سیاسی بکشانند، اما همه تلاش کنند که دانشگاهها تحتالشعاع مسائل کوچک و تحت تأثیر جریانهای سیاسی قرار نگیرد.»
در این میان یکی از عوامل کلیدی و برجسته برای شکلدهی به فضای عمومی دانشگاهها با بازگشایی آنها در مهرماه، رویکردهای وزیر علوم دولت آینده است. آیا وزیر پیشنهادی آقای روحانی به مجلس برای وزارت علوم، با رویکردی علمی و تلاش برای پیشرفت علمی کشور پا به این وزارتخانه خواهد گذاشت یا اینکه دارای رویکردی سیاسی خواهد بود؟ ملت ایران در دوره اصلاحات، نتایج رویکردهای سیاسی وزیر علوم و رؤسای دانشگاهها را در قضایای تلخی چون حوادث کوی دانشگاه در ۱۸ تیر ۱۳۷۸ تجربه کرده است. در آن دوران اصلاحطلبان با صراحت اعلام کردند اصلاحات دارای دو بال مطبوعات و جنبش دانشجویی است.
بر اساس این نظریه، جریان اصلاحات خارج از دانشگاه، به دانشگاه و دانشجو به عنوان یک ابزار سیاسی برای پیشبرد مقاصد خود نگریست و بر اساس این نگرش ابزاری به دانشجو، فضای دانشگاهها به سمت جنجالآفرینی و تنشزایی پیش رفت. دانشگاه و دانشجو باید در خدمت پیشرفت کشور و تأمین منافع ملی و تأثیرگذار بر جریانهای سیاسی و حاکمیت با رویکردی عدالتخواهانه باشد.
در نقطه مقابل این مطلوب، برخی از جریانهای سیاسی به دنبال آنند تا از دانشجو و دانشگاهها، در راستای منافع گروهی و حزبی استفاده کنند.
در این میان، رئیس دولت یازدهم است که با انتخاب وزیر علوم شایسته و علممحور و متعهد یا کمک به تقویت گفتمان علمی، گفتمان پیشرفت در فضای دانشگاهها خواهد کرد یا با انتخاب یک وزیر با رویکرد سیاسی، فضای دانشگاهها را به سمت شرایط دوران اصلاحات خواهد کشاند؟ با توجه به ضرورت صیانت از گفتمان پیشرفت علمی کشور، امید است هم جناب آقای روحانی و هم مجلس شورای اسلامی، در انتخاب وزیر علوم به این مهم توجه داشته باشند.