به گزارش “صبح رابر”؛ وجود گونه های مقاوم در برابر شرایط نامساعد طبیعی، موهبتی الهی است.بنه، درختی چند منظوره است.از چوب آن برای سوخت، تولید ذغال و ذوب فلزات، از بذر آن در غذاهای محلی و از قسمت های مختلف آن جهت مصارف دارویی استفاده می شود.ارزش اقتصادی صمغ استخراج شده از آن نیز بر کسی پوشیده نیست، مضافاً اینکه از نظر ایجاد پوشش گیاهی در مناطق مورد هجوم بیابان و حوزه های آبخیزی که در اثر فقدان پوشش گیاهی از سیل خیزی زیادی برخوردارند و نیز به عنوان پایه مناسب برای احداث باغات پسته، گونه ای با ارزش محسوب می شود.

برداشت بنه از اواخر شهریورماه  در شهرستان رابر آغاز شده است، بنه یا پسته وحشی که به مروارید سبز معروف است یکی از درختان جنگلی است که در مناطق کوهستانی به صورت خودرو رشد می کند.

خانواده های روستایی و عشایری از بزرگ و کوچک و زن و مرد به صورت دسته جمعی در این فصل از سال برای جمع کردن بنه به مناطق مختلف کوهستانی می روند و ضمن گشت و گذار طبیعی به کار اقتصادی نیز می پردازند.

شماری از مردم منطقه معتقدند در صورت ساماندهی و بسته بندی این محصول و همچنین کارگاههای روغن کشی و غیره می توان از این گیاه خوراکی و دارویی به صورت بهینه استفاده کرد.

بنه از جمله گیاهان چوبی مناطق خشک و نیمه خشک کشور می باشد که جدا از ارزش های زیست محیطی بی شماری که دارد، مصارف دارویی و صنعتی گسترده ای نیز به همراه دارد.جنبه های دارویی و صنعتی این گیاه کاملاً روشن است.صمغ بنه مصارف دارویی و صنعتی زیادی داشته و از میوه آن به عنوان گیاه دارویی استفاده می شود. بنه از حبوبات بسیار گرم محسوب می شود و به خاطر روغنی بودن، این دانه چربی و البته انرژی بسیاری دارد.

اندام های مختلف درخت بنه مصارف دارویی و صنعتی گسترده ای دارد.بهره برداری از درختان بنه با هدف تولید صمغ و استفاده از آن در امور دارویی و صنعتی موضوعی است که می توان بخشی از  اقتصاد مردم شهرستان رابر را تشکیل دهد.

این درخت با مقاومت زیاد در مناطق کوهستانی با آب و هوای نه چندان سرد می روید و مغز آن به پسته شبیه ولی بسیار کوچکتر است.و شرایط سخت و دشوار آب و هوایی را به راحتی تحمل می کند و زمستانهای سرد و تابستانهای گرم و کمبود آب و جنس سخت زمین قادر نبوده اند که مانع رویش این درخت بسیار مقاوم شوند و بدین لحاظ در محدوده اطراف شهرستان رابر در جاهایی که دامنه کوه ها شیب می گیرد این درختان به چشم می خورند درخت بنه به لحاظ طبیعی بسیار دیر رشد می کند و از این رو قد کشیدن و بزرگ شدن آن مستلزم گذشت زمان است.

درخت بنه در پاییز به رنگ نارنجی خوش رنگی در می آید.دارای برگ های تک شانه ای و ۵ تا ۷ برگچه ی گل آذین است که در زیر گونه های مختلف دارای شکل های گوناگون می باشد.

برگ درختان بنه علاوه بر استفاده جهت خوراک احشام ، برای فرآوری پوست و تبدیل آن به مشک نیز مورد استفاده قرار می گیرد. دانه بنه را روی خوشه هایی بر شاخه های تازه این درخت می توان مشاهده کرد که دانه ها تقریبا کروی شکل (تقریبا عدس مانند) می باشند که دارای پوسته ای چوبی و سخت می باشند که مغز آن را در میان می گیرد و از این دانه ها در زمانی که هنوز نرم هستند و پوسته آنها سخت نگردیده، جهت مصارف تهیه ترشی استفاده میکنند و هرگاه که رسیده باشند جهت تهیه قاتق بنه مورد استفاده قرار میگیرند و یا مغز آن را به صورت جداگانه مصرف می کنند.

معمولا بنه ها بعد از رسیدن پسته ها و در اواخر تابستان می رسند و مردم بر همان سیاق قبل جهت جمع آوری بنه اقدام می کنند و پس از جمع آوری بنه ها و تمیز کردن آنها و جداکردن دانه های رسیده، دانه های بنه را در آب میشویند تا شیره و طعم تندی که پوسته بنه دارد برطرف گردد و سپس این دانه های بنه را در آفتاب میریزند تا کاملاً خشک شوند و جهت مصرف آماده گردد.

درخت بنه منبع تولید شیره سقز است، سقز که در گویش رابری به آن «کُندورک» گفته می‌شود صمغی به رنگ سبز خیلی روشن، غلیظ و بسیار چسبنده است که استفاده دارویی فراوان داشته و به عنوان یک ملین قوی در درمان یبوست و درمان ناراحتی های گوارشی استفاده می شود.

۲۵ درصد از شیره سقز حاوی روغن پرارزش و صنعتی «تربانتین» است که کاربردهای فراوانی در صنعت دارد. علاوه بر این از شیره سقز در تهیه آدامس، عطر، خوشبوکننده ها، حشره کش ها و در صنعت داروسازی در تهیه نرم کننده ها و ضد عفونی کننده ها استفاده می‏شود. علاوه بر این در صنعت پلاستیک سازی ، تهیه واکس کفش و چرم و صنعت چاپ مورد استفاده قرار می گیرد .

قاتق بنه یکی از غذای های محلی و پر خاصیت رابر می باشد

 طرز تهیه قاتق بنه

بانوان رابری  برای تهیه قاتق بنه که در زبان محلی(سیر او بنه و یا قاتق بنه) خوانده می شود. دانه ها ی بنه را با پوست کاملا خرد می کنند و به صورتی که مغز دانه ها کاملا با پوسته دانه خرد شوند. بعد از خرد کردن مقدار مورد نیاز، دانه های بنه خرد شده بنه راداخل ظرفی می ریزند( معمولا از تغار استفاده می شود که به لحاظ زبر بودن قسمت داخلی تغار، چنگ زدن بهتر خمیره بدست آمده امکان پذیر خواهد بود)

چنگ زدن و ساییدن خمیره حاصل از دانه های بنه را تا پیداشدن چربی ( آزاد شدن چربی موجود در هسته دانه های بنه)ادامه می دهند. بعد از این به آن آب اضافه می کنند تا قسمتهای چوبی مربوط به دانه های بنه از سایر قسمتها جدا شوند (قسمت های چوبی در ته ظرف باقی می مانند).

مایع به دست آمده را قاتق بنه می گویند که آنرا کمی گرم کرده( شیر گرم) و همراه با مقدار دلخواه رب انار مخلوط کرده و با پیاز و نان کرنو و یا کماچ و یا نان تابه ای( نان ها محلی) مصرف می کنند .

 و اما خواص درمانی بنه

بنه، مقوی کبد و طحال بوده و مسکن درد کمر، درد پشت و درد قولنج می باشد، ضمن  آنکه بنه دارای ویتامین های آ و اقسام ب و د می باشد،

بخار پوست درخت بنه برای گریزاندن حشرات مؤثر است و در صنعت داروسازى با صمغ آن پمادى درست مى‌کنند که از گزش پشه جلوگیرى مى‌کند.

جهت کمردرد و دردهای مفصلی از روغن این گیاه  استفاده می شود و  رابریها بنه را به نوعی تقویت کننده اعصاب می دانند .

سقز

محصول سقز درختان بنه که دارای ارزش اقتصادی فراوانی می باشد،جزء اقلام صادراتی است که از نظر ارزآوری حائز اهمیت می باشد.سقز جزء دسته سمغهایی(الئورزینها)قرار می گیرد که دارای خواص داروئی، خوراکی و صنعتی فراوان می باشد و در طب سنتی نیز مورد استفاده قرار می گیرد.چند نمونه از کاربرد سقز:

ـ در صنایع چسب، صنایع لاک، صنایع رنگ، صنایع پلیمری، صنایع داروسازی.

ـ به عنوان امولسیون کننده، در تهیه روغن چاپ و روغن کابل، در تهیه پارکت و کفپوش، آهارهای کاغذ، به عنوان قارچ کش جهت حفاظت چوب و کاغذ و پارچه.

ـ در تهیه اسانس و عطریات

ـ به عنوان ضدعفونی کننده در درمان بیماری های مختلف

متأسفانه به دلیل نبود  صنایع تبدیلی و نبود دانش فنی لازم در زمینه فرآوری این ماده، موجب گردیده که با قیمت ناچیز به دیگر مناطق فروخته شود.