به گزارش” صبح رابر”به نقل از  شبکه اطلاع رسانی دانا، موضوع هسته ای امروز به یکی از پرطرفدارترین مسایل روز کشور تبدیل گشته و شاید علت آن را می توان درسیاست دولت یازدهم در گره زدن همه مشکلات اقتصادی کشور به رفع این موضوع در جامعه بین الملل دانست.

دور اول مذاکرات هسته‌ای دولت یازدهم پایان یافت و درآینده نزدیک دور جدید مذاکرات در سطوح مختلف نیز آغاز می شود که بررسی کامل وضعیت امروز این مذاکرات و تطبیق و مقایسه با ادوار گذشته، موضوع گفت‌گوی تفصیلی خبرنگار شبکه اطلاع رسانی دانا  با دکتر فرهاد کلینی کارشناس و تحلیل گر حوزه بین الملل می باشد که در ادمه متن کامل آن آمده است. 

* ورود به مذاکرات پی.ام.دی، انحراف از موضوع هسته ای ایران بود

*مدیریت دولت نهم در خصوص بنزین، باعث خارج شدن حریم بنزین از دستور کار شد

دانا: در ابتدا یک مروری بر نشست های هسته ای ادوار گذشته داشته باشید و سپس به تشریح وضعیت کنونی این موضوع در کشور بپردازید.

کلینی: ابتدا باید پیشینه شناسی کنیم که نقطه ما در چارچوب موضوع هسته‌ای در کجا قرار داشت. باید نقطه یابی کنیم که وضعیت هسته ای در کجا قرار داشت و دولت موجود در چه شرایطی موضوع هسته‌ای را پیگیری می کند. اینها موضوعاتی به هم پیوسته است و اگر کسی این موضوعات به هم پیوسته را درست درک نکند دچار نوعی کمرنگی و بیرنگی در تحلیل می شود و نمی تواند وضعیت را ماهیت شناسی و تحلیل کند.

مذاکراتی که جلیلی به عنوان مسئول مذاکره کننده هسته‌ای انجام داد منجر به هشت دور مذاکره با آژانس شد. این مذاکرات را باید از دید برآیندی نگاه کرد. بنده با برخی سیاست های هسته‌ای در دولت قبل موافق نبودم، حمایت می کردیم ولی انتقادهایی هم از لحاظ سبک و سیاق طراحی و پیگیری موضوع داشتیم. به عمده انتقادها هم از این بود که چرا پذیرفتیم وارد مذاکرات پی.ام.دی شویم. که همین بحث انحراف از موضوع هسته ای ایران است.

در این دوران، هشت دور مذاکره انجام شد که آقای سلطانیه به عنوان نماینده ایران در آژانس این مذاکرات را دنبال می کرد که محصول آن این بود که طرف ایرانی پیشنهاد می‌کرد که شما یک مجموعه سوالاتی دارید و این مجموعه مطالبات را مدعی هستید و بیاییم تحت عنوان مدالیتی دو و بر اساس آن مثل مدالیتی یک با یکدیگر همکاری کنیم. باوجوداین فرضیه دلیل پذیرفت پی ام دی توسط جلیلی، قابل توجه بود.

جمهوری اسلامی ایران دارد یک مسیر جدید و شرایطی جدید را سامان می دهد که اینها معطوف به مدیریت و کنترل تهدیدات است. ما تقریبا سه نوع تهدید را طی دوران اخیر شاهد بودیم. یکی بحث تحریم به عنوان مقدمه ای برای محاصره بود. این تحریم‌ها از نوع سخت ترین تحریم هاست و بخشی از یک حمله سخت است که به صورت حساب شده و فرسایشی و خاموش کشور را وارد مسایل بغرنج می کند. دولت قبل متعهد شد که این تهدیدها را به فرصت تبدیل کند اما متاسفانه عملکرد اقتصادی دولت دهم به گونه‌ای بود که منجر به تاثیرگذاری این تحریم‌ها در حوزه اقتصادی ما شد. البته در دولت نهم مثلاً مسئله بنزین حل شد و وارد بازی حریف نشد و عملاً این موضوع مدیریت شد و نهایتاً موضوع تحریم بنزین را از دستور کار خارج کردند.

موضوع بعدی بحث انزواسازی بود؛ یعنی سعی کردند با یک هجمه خبری و رسانه‌ای و دیپلماتیک عملاً جمهوری اسلامی را در انزوا قرار دهند و چهره کشور را مخدوش و در عرصه جهانی جایگاه ایران را کوچک نمایی کنند.

محور بعدی که دنبال کردند در چارچوب سیاست ماشه بود به این معنا که بحث تهدید معتبر نظامی را مطرح می‌کردند و به این عنوان که همیشه شمشیر بالای سر ایران نگه داشته باشند. در این مسیر هم بعضی رفتار‌ها از جمله ترور دانشمندان هسته‌ای، تلاش برای تخریب تاسیسات هسته‌ای و ارسال ویروس مخرب برای ایجاد اختلال در صنعت هسته‌ای را انجام دادند. به همین خاطر شدیدترین عملیات را از حریف در گذشته شاهد بودیم.

* جمهوری اسلامی باید نقطه ابتدا و انتهای مذاکرات را بداند

دانا: فرضیه دولت یازدهم در مسیر مذاکرات هسته‌ای و مباحث دیپلماتیک چیست و آیا تفاوتی با دولت پیشین دارد؟

کلینی: وقتی در بحث های حساس و راهبردی قرار می‌گیریم نباید دچار بازی‌های حریف شویم. حریف معتقد است در موضوع هسته‌ای و با توجه به آخرین دور مناظره در انتخابات حتی نمایندگان مقام معظم رهبری (مدظله العالی) یعنی جلیلی و ولایتی هم با یکدیگر اختلاف نظر دارند. که این یک آدرس غلط به دشمن بود. حریف در برخی از حوزه‌ها به دنبال این است که از طریق عملیات رسانه‌ای وارد حوزه‌های داخلی ما شود و در حوزه های داخلی هزینه های ما را افزایش دهد.

اما اینکه سیاست جمهوری اسلامی ایران و تیم مذاکره دولت جدید بر اساس چه شیوه‌ای در حال شکل گیری است، باید گفت که در گذشته چند مختصات وجود داشت و چون دولت قبل قول داده بود که تهدید را به فرصت تبدیل کند و قول داده بود که مقاومت برجسته‌ای از خود نشان دهد و گفته بود که با یک سیاست رو به جلو حرکت می کند؛ از طرفی نیز آقای جلیلی بدون پشتوانه دولت به میز مذاکره می‌رفت و حتی اواخر آقای احمدی نژاد می گفت که من در جریان مذاکرات نیستم.

آقای جلیلی دستور داشت که در چارچوب این مختصات به مذاکرات برود و مواضع جمهوری اسلامی را تفهیم طرف مقابل کند و به همین خاطر سیاست بر اساس آن شاخص ها و معیارها شکل می‌گرفت. ‌دولت جدید می گوید که مشکلات خاصی داریم که این مشکلات خاص ناشی از تهدیدات حریف است و این تهدیدات عمدتاً در حوزه مسایل اقتصادی مطرح است. کلید این موضوعات در سیاست خارجی است و سیاست خارجی باید به صورت پیشرو در این موضع حرکت کند تا بتواند بخشی از گره‌ها را باز کند و کشور بتواند در شرایط موجود نفس تازه ای را در خود احساس کند. این فرضیه دولت یازدهم است.

دولت جدید معتقد است انتهای بازی معلوم نیست و به همین خاطر سیستم مذاکرات رابر اساس مشخص کردن آخربازی معین کرده و به طرف مذاکره کننده هم گفته است” که هدف از مذاکرات چه می‌باشد” و “بر اساس کدام گام‌ها باید جلو برویم” و “نقطه پایان کجاست”. همین مشخص نبودن انتهای راه، یکی از آسیب های دور اول مذاکرات بود. در مدالیتی یک مذاکره کردیم و جلو هم رفتیم ولی در آخر کار آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نقطه پایانی رامشخص نکرد و مجدداً خود را به دوره جدید وصل کرد. جمهوری اسلامی باید بداند نقطه ابتدا و انتهای مذاکرات کجاست و آن را به سند تبدیل کند و به تعهدات شفاهی اعتنایی نورزد.

* بهتر بود از لفظ «غیررسانه ای» به جای «محرمانه» برای مذاکرات استفاده می شد

دانا: با وجود انجام شدن دور اخیر مذاکرات در ژنو، بسیاری از عموم مردم و نخبگان از محرمانه اعلام شدن مذاکرات گله‌مند شدند؛ سوال اینجاست علت محرمانه ماندن مذاکرات چه بود؟ چرا تیم مذاکره کننده جزئیات نشست را تشریح نکرد؟

کلینی: دولت جدید سعی کرد با گفتمان اعتدال به گونه ای متفاوت وارد این عرصه شود. از لحاظ تاکتیکی اختلاف نظرهایی وجود دارد مانند تماس تلفنی در نیویورک و یا در بحث هایی مانند محرمانه بودن مذاکرات ژنو.

تلقی تیم مذاکره کننده این نبود که مذاکرات باید به دور از چشم حاکمیت باشد. جمهوری اسلامی ایران از کانال‌های متعدد از محتوای مذاکرات را در جریان است. تلقی تیم مذاکره از محرمانه بودن این است که مذاکرات نباید رسانه‌ای شود.

متاسفانه به خاطر ادبیات غلطی که به کار برده شد منجر به این گردید که عده‌ای تلقی محرمانه سازی مذاکرات را برداشت کردند، چون محرمانه بودن و غیررسانه‌ای بودن مذاکرات دو موضوع جداست که به نظرم این ناشی از یک سوء تفاهم در ادبیات بود و کشور هم متاسفانه خیلی از انرژی خود را در این مسیر تلف کرد.

تمامی مذاکرات دیپلماتیک محرمانه است. مگر ملاقات‌هایی که دیگر قواها در کشور انجام می‌دهند محرمانه نیست؟ یک خبر به رسانه‌ها می‌دهند اما محتویات مذاکره محرمانه باقی می‌ماند. مذاکرات محرمانه دسته بندی‌های مختلفی دارد. یک سری مذاکرات محرمانه رسمی و محرمانه غیررسمی داریم. حتی شرکت در برخی از مذاکرات بستگی به سطح و توانایی افراد تعیین می‌شود.

دانا: با توجه به اینکه دولت اعتدال کلید حل مشکلات اقتصادی را دیپلماسی می بیند، آیا مسیری که انتخاب نموده یک مسیر درست است و تا الان چه نتایجی را در برداشته است؟

کلینی: ارزیابی از مذاکرات با نتیجه گرفتن از مذاکرات دو موضوع جدا از هم می باشد.  اول اینکه این مذاکرات پیچیده است. دوم اینکه مذاکرات، مذاکراتی آسان نیست. سوم اینکه جنس این مذاکرات راهبردی است نه تاکتیکی. در نتیجه زمان پذیر و طولانی مدت است.

تعریفی که تیم مذاکره کننده ما گفته این است که طی شش ماه تا یک سال میتوانیم این وضعیت را سر و سامان دهد که برداشت بنده این است که اگر با حفظ منافع ملی باشد این خیلی خوشبینانه است.

* نظر دولت و کنگره آمریکا در خصوص مذاکره با ایران متفاوت است

دانا: شاید امروز با روی کار آمدن دولت اعتدال، صحبت از رابطه با آمریکا با قوت بیشتری دنبال می شود، سوال اینجاست که آیا این حریف ما از آمادگی لازم برای حل این بحران برخوردار است؟

کلینی: ارزیابی امروز از میزان آمادگی حریف برای حل بحران ساده نیست. در حوزه آمریکا شرایط دو قطبی است یعنی بخش دولت اوباما موافق با کنش جدید با ایران است اما این موضوع در کنگره کاملاً متفاوت است و هیچ توافقی با ایران دیده نمی شود.

* تیم مذاکره کننده نباید از خطوط قرمز خارج شود

* اعتماد یک طرفه و عجله سودی ندارد

دانا: راهبردها و راهکارهای پیشنهادی شما به تیم دیپلماسی و مذاکره کننده چیست؟

کلینی: ما باید تبلیغاتی هوشمند داشته باشیم؛ یعنی اگر می خواهیم با آمریکا مذاکره کنیم به تیم مذاکره باید بگویم که از خط قرمز خارج نشود. تیم مذاکره کننده نباید بر اساس اعتماد یک‌طرفه حرکت کند. عجله در رفتار دیپلماتیک نداشته باشند. تیم مذاکره کننده باید صاحب ابتکار باشد نه طرف مقابل برای ما ابتکار سازی کند.

انتهای پیام/