اللهمّ وفّر حظّی فیهِ من النّوافِلِ واکْرِمْنی فیهِ بإحْضارِ المَسائِلِ وقَرّبِ فیهِ وسیلتی الیکَ من بینِ الوسائل یا من لا یَشْغَلُهُ الحاحُ المُلِحّین، خدایا بهره‌ام را در این روز از نوافل «نمازهای مستحبی» افزون گردان و مرا با یادگیری مسائل گرامی دار ، و در بین وسائل رسیدن به تو «قرآن، دعا، صدقه، نماز» وسیله نزدیک شدن را مهیا فرما، ای خدائی که تقاضای درخواست‌کنندگان با سماجت، مانع اجابت خواسته نمی‌شود.»

به گزارش”صبح رابر”روزهای پایانی ماه مبارک رمضان دو احساس مختلف برای افراد به وجود می آورد، برای عده ای از اینکه در این مهمانی بزرگ آسمانی حاضر شدند و به هیچ قیمتی حتی گرمای طاقت فرسای تابستان حاضر به ترک این ضیافت نشدند، احساس خوشحالی و نشاط دارد، چرا که دعوت نامه خداوند را لبیک گفتند و با این اجابت، خود نیز آسمانی شدند و برای عده ای دیگر کوهی از حسرت و اندوه و غم به دنبال خواهد داشت که چرا در مقابل دعوت به آسمانی ترین مهمانی زمین، خود را به خاک گره زدند و نه تنها صعودی نکردند، بلکه صدها کیلومتر به قعر زمین سقوط کردند.

در واقع نیز برای این عده حسرت و اندوه دارد، چرا که خداوند متعال با برگزاری این جشن آسمانی قصد داشت که همه مردم را آسمانی کند:

«وَ لَوْ شِئْنا لَرَفَعْناهُ بِها وَ لکِنَّهُ أَخْلَدَ إِلَى الْأَرْضِ وَ اتَّبَعَ هَواه: و اگر مى‏خواستیم، قدر او را به وسیله آن [آیات‏] بالا مى‏بردیم، امّا او به زمین [=دنیا] گرایید و از هواى نَفْس خود پیروى کرد»[الأعراف:۱۷۶]

اما برخی با تبعیت از شیطان درون و هوای نفس به زمین چسبیدند و خود را گرفتار دام های آتشین شیطان کردند و پر و بال خود را برای پرواز سوزاندند.

اما نکته قابل توجه این است که درهای رحمت و غفران الهی هیچ گاه بسته نمی شود و هنوز هم برای افرادی که نتوانسته‌اند به هر دلیلی از این ضیافت الهی بهره مند شوند، فرصت باقی است تا در این روزهای پایانی نیز خود را به جمع آسمانیان برسانند و به همین جهت در روز بیست و هشتم ماه مبارک رمضان از خداوند متعال مسئلت می داریم که :

گنجی آسمانی به نام نماز شب «اللهمّ وفّر حظّی فیهِ من النّوافِلِ»

نوافل به نمازهای مستحبی گفته می شود که در کنار نمازهای واجب برای قرب و نزدیکی به خداوند و همچنین جبران نواقص نمازهای واجب توصیه شده است، که هر نماز واجب برای خود نمازی مستحب دارد که در میان نوافل ، نافله شب از اهمیت و عظمت خاصی برخوردار است، تا جایی که خدای متعال، پیامبرش را برای رسیدن به مقام محمود و پسندیده به خواندن آن توصیه می کند و می فرماید:

«وَ مِنَ اللَّیْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نافِلَهً لَکَ عَسى‏ أَنْ یَبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقاماً مَحْمُوداً : و پاسى از شب را زنده بدار، تا براى تو [به منزله‏] نافله‏اى باشد، امید که پروردگارت تو را به مقامى ستوده برساند.»[الإسراء:۷۹]

در بیان عظمت و برکات مادی و معنوی نماز شب آیات و روایات متعددی بیان شده است که از جمله روایات جامع در بیان فضیلت ها و برکات این عبادت ویژه،روایتی است که از محضر رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده است که حضرت فرمودند:

«صَلاهُ اللّیلِ مَرضاهٌ لِلرَّبِّ وَ حُبُّ المَلائِکَهِ وَ سُنَّهُ الانبیاءِ وَ نورُ المَعرفَهِ وَ اَصلُ الیمانِ وَ راحَهُ البدانِ وَ کَراهیَهٌ لِلشَّیطانِ وَ سِلاحٌ عَلَى العداءِ وَ اِجابَهٌ لِلدُّعاءِ وَ قَبولُ العمالِ وَ بَرَکَهٌ فِى الرِّزقِ؛ نماز شب، موجب رضایت پروردگار، دوستى فرشتگان، سنت پیامبران، نور معرفت، ریشه ایمان، آسایش بدن‏ها، مایه ناراحتى شیطان، سلاحى بر ضدّ دشمنان، مایه اجابت دعا، قبولى اعمال و برکت در روزى است.»[ارشاد القلوب، ج ۱، ص ۱۹۱]

اگر تنها بهره ما از ماه رمضان استجابت این دعا و انس و ارتباط با نماز شب و مناجات با خداوند در دل شب باشد به گنجی بزرگ دست یافته ایم که این گنج می تواند تاثیرات قابل توجهی در زندگی ما از خود به جای گذارد و به همین جهت در این روز از خداوند متعال مسئلت می داریم که :« خدایا بهره‌ام را در این روز از نوافل «نمازهای مستحبی» افزون گردان »

آگاهی از مسائل «واکْرِمْنی فیهِ بإحْضارِ المَسائِلِ»

در تبیین  و توضیح این فراز از دعا ،تفاسیر مختلفی بیان شده است که از جمله این تفاسیر دعا برای آگاهی از مسائل و موضوعاتی است که به دین و عقائد آدمی مربوط می شود، چرا که برخی از افراد از هر رشته ای هنری دارند، اما تا بحث دین و احکام و قرآن مجید می رسند، به گونه ای وانمود می کنند که توان یادگیری احکام و مسائل مربوط به دین و اعتقاد خود را ندارد که به همین جهت در این روز از خداوند متعال مسئلت می داریم که توفیق یادگیری احکام و مسائل شرعی مربوط به زندگی را به ما عنایت فرما تا در سایه این یادگیری و عمل به آنها، قدر و منزلت ما نیز افزایش پیدا کند.

بهترین وسیله «وقَرّبِ فیهِ وسیلتی الیکَ من بینِ الوسائل»

خداوندا در این روز از بین وسائلی که برای قرب و نزدیکی بندگانت قرار دادی ،بهترین ها را برای من قرار بده تا بتوانم بیشتر و بهتر به تو نزدیک شوم که امیرالمومنین علی علیه السلام پیرامون معرفی بهترین وسائلی که می توان با آنها به خداوند متعال نزدیک شد در روایتی گهربار این چنین می فرماید:

«برتر چیزى که متوسلان به خداوند پاک و بزرگ به آن توسل جستند عبارت است از: ایمان به خدا و رسول او; و جهاد در راه حق که قلّه اسلام; کلمه اخلاص که فطرت توحیدى; و به پا داشتن نماز که حقیقت آیین; و اداى زکات که فریضه اى مشخص و لازم; و روزه ماه رمضان که سپر از عذاب; و حج و عمره خانه خدا که نابودکننده فقر و شوینده گناه; و صله رحم که عامل ازدیاد ثروت و طول عمر;و صدقه پنهانى که کفّاره گناهان; و صدقه آشکار که دفع کننده مردن بد است; و انجام کارهاى خوب و نیکى به دیگران که آدمى را از افتادن در خوارى حفظ مى کند.» [ نهج‏البلاغه،خطبه ۱۱۰]

خداوندا در این ماه آسمانی به ما توفیق انس با نماز شب و آگاهی از احکام و مسائل شرعی و دینی و همچنین بهره مندی از بهترین وسائل قرب و نزدیکی به بارگاهت را عنایت فرما .

امین ادریسی              

بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان